Θετικά συναισθήματα, νόημα ζωής και αυτοαποτελεσματικότητα εκπαιδευτικών.

Abstract

Η παρούσα έρευνα μελέτησε τα επίπεδα του Νοήματος στη Ζωή (ΝΖ), των θετικών συναισθημάτων και της αυτοαποτελεσματικότητας που βιώνουν οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επιπλέον, διερευνήθηκε η σχέση του ΝΖ και των θετικών συναισθημάτων με την αυτοαποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών καθώς και η επίδραση που ασκούν οι δύο πρώτες μεταβλητές στην τρίτη. Στο πρώτο μέρος της εργασίας γίνεται η θεωρητική τεκμηρίωση του ρόλου και της συμβολής του ΝΖ, των θετικών συναισθημάτων και του αισθήματος αυτοαποτελεσματικότητας στις ζωές των εκπαιδευτικών. Τόσο το ΝΖ όσο και τα θετικά συναισθήματα έχουν τη δυνατότητα να ενισχύσουν τη θετική ψυχική κατάσταση και το αίσθημα επάρκειας του ατόμου. Ακόμη, ενδυναμώνουν την πεποίθηση ότι κάποιος μπορεί να αντιμετωπίσει τις καθημερινές προκλήσεις ενός εργασιακού περιβάλλοντος όπως αυτό της εκπαίδευσης. Το ΝΖ μετρήθηκε ως προς τις δύο διαστάσεις του (παρουσία και αναζήτηση) με την κλίμακα The Meaning in Life Questionnaire (MLQ) των Steger, Frazier, Oishi & Kaler (2006). Για τα θετικά συναισθήματα έγινε χρήση του εργαλείου Positive and Negative Affect Scales (PANAS) των Watson, Clark & Tellegen (1988) και για τη μέτρηση της αυτοαποτελεσματικότητας τέθηκε σε εφαρμογή η κλίμακα Norwegian Teacher Self Efficacy Scale (NTSES) των Skaalvik & Skaalvik (2007). Στην έρευνα έλαβαν συμμετοχή 199 Έλληνες εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, φάνηκε πως οι εκπαιδευτικοί διαθέτουν μέτρια προς υψηλά επίπεδα τόσο ΝΖ και θετικών συναισθημάτων όσο και αυτοαποτελεσματικότητας. Ακόμη, εντοπίστηκε πως το ΝΖ αλλά και τα θετικά συναισθήματα έχουν σημαντική θετική συσχέτιση με τα επίπεδα αυτοαποτελεσματικότητας. Πιο συγκεκριμένα, τα ευρήματα έδειξαν πως η παρουσία ΝΖ διαθέτει και την υψηλότερη συσχέτιση με την αυτοαποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών. Τέλος, βρέθηκε πως τόσο το ΝΖ όσο και τα θετικά συναισθήματα μπορούν να προβλέψουν αλλά σε μικρό ποσοστό την αυτοαποτελεσματικότητα. Ιδιαίτερα, η παρουσία του ΝΖ φάνηκε να επιδρά προβλεπτικά σε περισσότερες υποκλίμακες της αυτοαποτελεσματικότητας, σε σύγκριση με τις άλλες μεταβλητές (αναζήτηση ΝΖ, θετικά συναισθήματα). Από τα πορίσματα της έρευνας γίνεται αντιληπτός ο ρόλος που διαδραματίζει κυρίως η παρουσία ΝΖ αλλά και τα θετικά συναισθήματα στην ενίσχυση των επιπέδων της αυτοαποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών. Πρόκειται για ευρήματα που συμβάλλουν στη διερεύνηση της αυτοαποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών, παρέχοντας επιπλέον δεδομένα για τις συσχετίσεις της με παράγοντες που επηρεάζουν την καλή ψυχική τους κατάσταση.