Η συμβολή των εκπαιδευτικών στην παροχή ευκαιριών για τη δεξιότητα της λήψης αποφάσεων σε παιδιά με αναπηρία στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία.

Abstract

Ο αυτοπροσδιορισμός είναι δικαίωμα ζωής για κάθε άνθρωπο είτε εμφανίζει κάποιας μορφής αναπηρία, είτε όχι (Holder, 2006). Είναι το δικαίωμα του κάθε ατόμου να έχει τον έλεγχο της ίδιας του της ζωής και να αποφασίζει το ίδιο για αυτή (Wehmeyer, 1995). Συμπεριλαμβάνει ένα ευρύ σύνολο συμπεριφορών και δεξιοτήτων (Wehmeyer, 1995). Ένα από τα βασικά στοιχεία του αυτοπροσδιορισμού είναι η λήψη αποφάσεων (Wehmeyer, 1995). Η δεξιότητα της λήψης αποφάσεων αποτελεί ένα θεμελιώδες στοιχείο για την εξέλιξη και τη μετάβαση ενός παιδιού με αναπηρία και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του, αφού μπορεί να γίνει ανεξάρτητο και αυτόνομο (Sparks, 2013 · Nozaki & Mochizaki, 1995 · Γιώρα, 2017). Η λήψη αποφάσεων είναι πολύ σημαντικό στοιχείο για την εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία και σίγουρα θα πρέπει να ενισχύεται μέσα στο εκπαιδευτικό πλαίσιο (Φέτση, 2009). Στην παρούσα έρευνα εξετάζεται η συμβολή των εκπαιδευτικών στην ενίσχυση και την παροχή ευκαιριών, ώστε να μπορούν τα παιδιά με αναπηρία, προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, να λαμβάνουν αποφάσεις. Στην έρευνα έλαβαν μέρος 27 εκπαιδευτικοί Α’ βάθμιας Εκπαίδευσης ειδικού σχολείου, τμήματος ένταξης και παράλληλης στήριξης. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε μέσω συνέντευξης. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων ανέδειξε ότι οι εκπαιδευτικοί, στην πλειοψηφία τους, γνώριζαν τον αυτοπροσδιορισμό και τη λήψη αποφάσεων ενώ αναγνώριζαν και την σπουδαιότητα τους για τα παιδιά με αναπηρία. Σε ένα μεγάλο ποσοστό, οι εκπαιδευτικοί ανέφεραν περιστατικά, με βάση τη σχολική τους εμπειρία, που αφορούσαν περιπτώσεις παιδιών στο φάσμα του αυτισμού. Έτσι, τα αποτελέσματα της έρευνας μας εστίασαν σε αυτή την κατηγορία αναπηρίας. Φάνηκε ότι το σύνολο των εκπαιδευτικών παρείχε στα παιδιά με αυτισμό, ευκαιρίες λήψης απόφασης όταν αυτές αφορούσαν τον τομέα των δραστηριοτήτων, οργανωμένων ή ελεύθερων (παιχνίδι). Ενώ πολλοί εκπαιδευτικοί δεν αφήνουν το περιθώριο απόφασης στα παιδιά με αυτισμό, όταν εγκυμονεί κάποιος κίνδυνος είτε για τα ίδια, είτε για τα άτομα του περιβάλλοντος τους.