Απόψεις εκπαιδευτών ειδικής αγωγής για τις επαγγελματικές κοινωνικές δεξιότητες ατόμων με ήπια και μέτρια νοητική αναπηρία

Abstract

Τα άτομα με νοητική αναπηρία πρέπει να έχουν ακριβώς τα ίδια δικαιώματα με τους υπόλοιπους ανθρώπους και να απολαμβάνουν όλα τα εκείνα τα προνόμια που εξασφαλίζουν την αυτονομία τους. Στον ευρωπαϊκό χώρο δημιουργούνται συνεχώς προγράμματα και δράσεις με σκοπό την ένταξη των ατόμων με αναπηρία στον εργασιακό χώρο και κατ’ επέκταση στην κοινωνία. Η συμμετοχή στην εργασία αποτελεί ένα αυτονόητο δικαίωμα που δυστυχώς τα άτομα με αναπηρία πρέπει να διεκδικούν. Στην Ελλάδα οι θέσεις εργασίας για τα άτομα με νοητική αναπηρία είναι πολύ περιορισμένες με αποτέλεσμα τα περισσότερα άτομα να μην εργάζονται, να μην μεταβαίνουν ομαλά στην ενήλικη ζωή και να μην μπορούν να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους. Δυστυχώς, τα προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης που λαμβάνουν τα άτομα με αναπηρία στη χώρα μας κρίνονται ανεπαρκή και δεν συμβαδίζουν με τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας, παρά τη θέληση και την ικανότητα των ατόμων να εργαστούν. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνήσει τις απόψεις των εκπαιδευτών ειδικής αγωγής σχετικά με τις επαγγελματικές κοινωνικές δεξιότητες των ατόμων με μέτρια και ήπια νοητική αναπηρία και συγκεκριμένα το βαθμό που είναι αναπτυγμένες σε εφήβους με τις παραπάνω αναπηρίες αλλά και πόσο συμβάλλουν, εν τέλει, στην επαγγελματική τους αποκατάσταση. Το ερευνητικό εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε για αυτό το σκοπό ήταν η συνέντευξη. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα άτομα με ήπια και μέτρια νοητική αναπηρία δεν αναπτύσσουν επαρκώς τις επαγγελματικές κοινωνικές δεξιότητες που είναι απαραίτητες για τους εργοδότες ώστε να μπορέσουν όχι μόνο να ενταχθούν αλλά και να επιβιώσουν σε ένα εργασιακό περιβάλλον. Σύμφωνα με τους εκπαιδευτές ειδικής αγωγής, αυτό οφείλεται είτε στην αδυναμία των ίδιων των ατόμων λόγω της αναπηρίας τους είτε στην έλλειψη των κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων και γενικότερα των υποδομών στην ειδική αγωγή. Καταλήγοντας, η ενίσχυση του χώρου της ειδικής αγωγής με επιπλέον εκπαιδευτικό προσωπικό και η δημιουργία ενός εξειδικευμένου προγράμματος ενίσχυσης των επαγγελματικών δεξιοτήτων θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την αρχή προκειμένου τα άτομα με ήπια και μέτρια νοητική αναπηρία να κατορθώσουν να εξασκήσουν κάποιο επάγγελμα ζώντας αυτόνομα μετά την ενηλικίωση τους και αποφεύγοντας την ιδρυματοποίηση.