Η προοπτική μετεξέλιξης του ΝΑΤΟ από περιφερειακή αμυντική συμμαχία σε παγκόσμιο φορέα συλλογικής ασφάλειας στο πλαίσιο της μεταψυχροπολεμικής διεθνούς κοινωνίας

Abstract

Στην διατριβή διερευνάται η προοπτική μετεξέλιξης του ΝΑΤΟ από μια κλασική περιφερειακή αμυντική συμμαχία σε έναν σύγχρονο παγκόσμιο θεσμό συλλογικής ασφάλειας. Ξεκινώντας από τις απαρχές της μεταψυχροπολεμικής περιόδου, και με αναφορές στην εμπλοκή του ΝΑΤΟ σε Βοσνία, Κοσσυφοπέδιο, Αφγανιστάν, Λιβύη, έως και τη Συρία σήμερα, η ανάλυση επικεντρώνεται στην συλλογική ασφάλεια και την επεμβατική πολιτική της Συμμαχίας, καθόσον αυτοί οι παράγοντες κρίνονται αρκετά κρίσιμοι στο να εξελίξουν τον Οργανισμό σε παγκόσμιο θεσμό συλλογικής ασφάλειας. Μετά από την αναλυτική καταγραφή της πολιτικής ιστορίας του ΝΑΤΟ, αλλά και των επίσημων στρατηγικών του πολιτικών, όπως αυτές παρουσιάστηκαν ιστορικά μέσα από τα Στρατηγικά του Δόγματα, η διατριβή εστιάζει ειδικότερα στο τρέχον Στρατηγικό Δόγμα το οποίο υποδεικνύει την πιθανότερη μελλοντική μετεξέλιξη της Συμμαχίας σε διεθνή φορέα ασφάλειας. Με ανάλυση της πολιτικής της αποτροπής, της αντιμετώπισης κρίσεων και της διεύρυνσης των συνεργασιών σε παγκόσμιο επίπεδο, δομείται η επιχειρηματολογία για την ιδέα μια παγκοσμιοποιημένης Συμμαχίας με ιδιαίτερα ενεργό ρόλο σε θέματα διεθνούς ασφάλειας. Σε θεωρητικό ασφαλώς επίπεδο, κατά την υποστήριξη της θέσης για την προοπτική μετεξέλιξης του ΝΑΤΟ σε διεθνή φορέα ασφάλειας, παράλληλα με την παράθεση των ιστορικών μελετών περίπτωσης (case study), προς περαιτέρω έλεγχο και επαλήθευση, καταγράφονται οι βασικότερες θεωρητικές παραδοχές και επισημάνσεις που χαρακτηρίζουν την Αγγλική Σχολή των Διεθνών Σχέσεων. Ως εκ τούτου αναλύονται έννοιες και ειδικότερα στοιχεία του σύγχρονου διεθνούς δικαίου, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η διεθνής επέμβαση και η εθνική κυριαρχία. Εν τέλει και πάντα υπό το πρίσμα της θεωρίας της Αγγλικής Σχολής των Διεθνών Σχέσεων, η διατριβή προτείνει, ως βέλτιστη προοπτική για την μελλοντική συνέχεια και διατήρηση του ΝΑΤΟ, τη μελλοντική μετεξέλιξή του από ad hoc επεμβατική περιφερειακή συμμαχία σε μόνιμο διεθνή παράγοντα ασφάλειας σε συνεργασία με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.

This thesis explores the prospect of NATO’s transformation from a classical regional defense alliance to a modern global institution of collective security. Starting from the beginnings of the post-Cold War period, and with references to NATO's involvement in Bosnia, Kosovo, Afghanistan, Libya, up to Syria nowadays, the analysis focuses on the Alliance’s collective security and invasive policy as these factors are considered crucial enough in developing the Agency into a global institution of collective security. Following a detailed record of NATO’s political history and its official policy strategies, as historically presented through its Strategic Doctrines, the position focuses in particular on the current Strategic Doctrine, which indicates the most likely future evolution of the Alliance as an organization of international security. An analysis of the policy of deterrence, crisis response and the expansion of cooperation at global level is structured to argue the idea of a globalised Alliance, with a particularly active role in international security matters. At the theoretical level, in support of NATO’s position on its development into an international security body and in parallel with the listing of the case study, for further scrutiny and verification, the main theoretical assumptions and points that characterise the English School are presented. Concepts, in particular elements of modern international law, such as human rights, international intervention and national sovereignty, are therefore analysed. Ultimately and always in accordance with the theory of the English School of International Relations, the thesis proposes, as an optimal prospect for NATO’s future continuity and preservation, its future transformation from an ad hoc invasive regional alliance to a permanent international security player in cooperation with the United Nations.