Οι ευρωπαϊκές πολιτικές για την κοινωνική ένταξη υπηκόων τρίτων χωρών μέσω της εκπαίδευσης και η έμφυλη παράμετρος

Abstract

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί από την ίδρυση της πόλο έλξης μεταναστευτικών πληθυσμών. Υπολογίζεται ότι στα κράτη-μέλη της διαμένουν πλέον νόμιμα περισσότεροι από 25 εκατομμύρια μετανάστες/τριες. Η μεταναστευτική πολιτική της Ένωσης έχει ωριμάσει μέσα από τις Συνθήκες σταθμούς (Σένγκεν, Μάαστριχτ, Άμστερνταμ κ.τ.λ.) και στοχεύει αφενός στη συντονισμένη διαχείριση των εισροών, αφετέρου στην ομαλή ένταξη τους στο οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Από το 2014 και έπειτα, η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη και με τη νέα διττή πρόκληση αφενός διαχείρισης των έντονων προσφυγικών ροών προς το εσωτερικό της, αφετέρου ανάπτυξης εργαλείων με στόχο την ένταξη τους στον κοινωνικό κορμό. Ως τομέας πολιτικής προτεραιότητας για την επίτευξη της ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών αναγνωρίζεται η εκπαίδευση, η οποία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την απασχόληση. Έτερο ζήτημα που προκύπτει είναι η συμπερίληψη της έμφυλης παραμέτρου στις ενταξιακές πολιτικές της Ένωσης και η διασφάλιση της πρόσβασης και των δύο φύλων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Πόσο αποτελεσματικά είναι όμως τα πολιτικά εργαλεία και μέτρα που έχουν υιοθετηθεί για την κοινωνική ένταξη των υπηκόων τρίτων χωρών στην Ένωση; Η εκπαίδευση ως πυλώνας της ενταξιακής διαδικασίας και αναφαίρετο ανθρώπινο δικαιώμα έχει αποτελέσει πράγματι πολιτική πορεταιρεότητα; Υπάρχει ουσιαστικός οριζόντιος συντονισμός μεταξύ των πολιτικών ένταξης και των πολιτικών κατά των έμφυλων διακρίσεων; Σκοπός λοιπόν, της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι να διερευνηθούν οι πολιτικές ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπό το πρίσμα της εκπαίδευσης, και να διαπιστωθεί κατά πόσο τα μέτρα που έχουν ληφθεί και τα εργαλεία που έχουν υιοθετηθεί επιτυγχάνουν να άρουν τα εμπόδια της πρόσβασης αυτών των πληθυσμών στην τυπική εκπαίδευση όλων των βαθμίδων. Ως επιμέρους στόχοι τίθονται η εξέταση των ευρωπαϊκών πολιτικών κατά των έμφυλων διακρίσεων και του οριζόντιου συντονισμού τους με τις ενταξιακές πολιτικές αλλά και ο εντοπισμός εθνικών πρωτοβουλιών, οι οποίες λειτουργούν ως βέλτιστες πρακτικές στους προαναφερθέντες τομείς πολιτικής.