Η χρήση της υποστηρικτικής τεχνολογίας στην εκπαίδευση των ατόμων με οπτική αναπηρία

Abstract

Τα άτομα με οπτική αναπηρία έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα της πρόσβασης στην εκπαίδευση. Μπορεί λόγω της ολικής ή της μερικής απώλειας της όρασής τους να συναντούν σοβαρές δυσκολίες και εμπόδια, κατά την προσέγγιση τόσο του εκπαιδευτικού υλικού, όσο και της ευρύτερης διαδικασίας της διδασκαλίας, καθώς η μαθησιακή διαδικασία των βλεπόντων στηρίζεται στη συντριπτική της πλειοψηφία στα οπτικά ερεθίσματα και στην αίσθηση της όρασης, όμως υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι προσέγγισης, με τους οποίους μπορούν να ανακτήσουν τα διδακτικά αντικείμενα. Προς την κατεύθυνση αυτή, συμβάλλει καθοριστικά η χρήση των υποστηρικτικών τεχνολογιών, δηλαδή οργάνων, προϊόντων, εξοπλισμών ή τεχνικών συστημάτων, τα οποία χρησιμοποιούνται από ένα άτομο με αναπηρία και προλαμβάνουν, αποκαθιστούν, ανακουφίζουν ή εξουδετερώνουν τη βλάβη, την αναπηρία ή το μειονέκτημα. Η λειτουργία τους βασίζεται στην προσφορά ερεθισμάτων, τα οποία μπορούν να γίνουν αντιληπτά από το χρήστη με οπτική αναπηρία, επιστρατεύοντας άλλες αισθήσεις: την αφή και την ακοή. Κατ’ επέκταση, μέσω της απτικής διάκρισης του εκπαιδευτικού υλικού, αλλά και της ακουστικής διάκρισης, δημιουργείται μία νέα, διαφορετική και προσβάσιμη διάσταση στην εκπαίδευση των ατόμων με σοβαρά προβλήματα όρασης. Σύμφωνα με τα δεδομένα ερευνών, στους χρήστες των υποστηρικτικών τεχνολογιών αναπτύσσονται σταδιακά επικοινωνιακές ικανότητες, γνώσεις γραμματισμού, αλλά και δεξιότητες χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών. Σε ένα σχολικό περιβάλλον, που υποστηρίζει το μοντέλο της συμπερίληψης, οι υποστηρικτικές τεχνολογίες γίνονται αντιληπτές από τη μια πλευρά ως ένας τρόπος χρήσης των τεχνολογικών μέσων και των ηλεκτρονικών υπολογιστών, προκειμένου να επιτευχθεί η εξισορρόπηση των ευκαιριών πρόσβασης των ατόμων με οπτική αναπηρία στα προγράμματα σπουδών και από την άλλη πλευρά ως ένας τρόπος διαμόρφωσης τάξεων συμπερίληψης.