Η ανατροφοδότηση κατά τη διόρθωση των λαθών του γραπτού λόγου: πεποιθήσεις και πρακτικές των φιλολόγων Γυμνασίου

Abstract

O σκοπός της παρούσης διδακτορικής διατριβής είναι η διερεύνηση των πεποιθήσεων και πρακτικών ανατροφοδότησης των διδασκόντων σχετικά με τη διόρθωση των λαθών του γραπτού λόγου στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα. Προκειμένου να μελετηθεί σε βάθος η συγκεκριμένη θεματική περιοχή πραγματοποιήθηκαν μία ποσοτική και μία ποιοτική έρευνα. Η πρώτη εξετάζει τον βαθμό εφαρμογής συγκεκριμένων πρακτικών ανατροφοδότησης σε 230 έλληνες φιλολόγους του Γυμνασίου, καθώς και τη βαρύτητα, την οποία οι ίδιοι αποδίδουν σε επιμέρους λάθη του γραπτού λόγου. Ειδικότερα, ως εργαλείο μέτρησης αξιοποιήθηκε πρωτότυπο ερωτηματολόγιο, προκειμένου να εξαχθούν οι προτιμήσεις των διδασκόντων στους τύπους της άμεσης και της έμμεσης διορθωτικής ανατροφοδότησης στα λάθη του γραπτού λόγου των μαθητών. Η ποιοτική έρευνα περιελάμβανε συνεντεύξεις με δέκα από τους διδάσκοντες που συμμετείχαν στην ποσοτική έρευνα, ώστε να διερευνηθούν βαθύτερα οι πεποιθήσεις των διδασκόντων, οι οποίες επηρεάζουν τον τρόπο διόρθωσης των λαθών του γραπτού λόγου και διαμορφώνουν τις πρακτικές ανατροφοδότησης που υιοθετούν. Από τα ευρήματα της ανάλυσης των ποσοτικών δεδομένων διαπιστώθηκε ότι οι φιλόλογοι αξιοποιούν ένα περιορισμένο φάσμα στρατηγικών διόρθωσης των λαθών δίνοντας έμφαση κυρίως στην άμεση διορθωτική ανατροφοδότηση. Παράλληλα, προέκυψαν αποκλίσεις ανάμεσα στις πεποιθήσεις τους για την αποτελεσματικότητα των πρακτικών και στη συχνότητα με τις οποίες τις εφαρμόζουν. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι δεν εντοπίστηκαν στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις ανάμεσα στις πρακτικές ανατροφοδότησης και το φύλο, την ηλικία, τη διδακτική εμπειρία και τις επιπλέον σπουδές των φιλολόγων που συμμετείχαν στην έρευνα. H ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων των συνεντεύξεων ανέδειξε α. την επίδραση προσωπικών πεποιθήσεων των συμμετεχόντων στις πρακτικές ανατροφοδότησης, οι οποίες διαμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό και από τις πεποιθήσεις τους για το θεσμικό και κοινωνικο-πολιτισμικό πλαίσιο του σχολείου και β. την ανάγκη να αποκτήσουν οι διδάσκοντες μεγαλύτερη επίγνωση των δικών τους πεποιθήσεων και πρακτικών σχετικά με τη διορθωτική ανατροφοδότηση στον γραπτό λόγο των μαθητών.

The aim of the present thesis is to investigate teacher beliefs and feedback practices regarding written error correction in secondary education in Greece. In order to study this issue in depth, the mode of inquiry followed involved a quantitative and a qualitative research study. The first one examines the extent of implementation of particular feedback practices among 230 language teachers in classes of 12-15 year old adolescents as well as the gravity they attribute to particular errors in written speech. Specifically, the data collection instrument consisted of an original questionnaire, which aimed to elicit teacher preferences for direct and indirect corrective feedback types on errors in student writing. In the qualitative research, follow-up interviews were conducted with ten teachers who participated in the preceding quantitative research, in order to shed light on how their beliefs influence the way they correct written errors and shape their feedback practices. The findings from the quantitative data analysis indicated that teachers use a limited range of error feedback strategies, focusing mainly on direct corrective feedback. In addition, discrepancies emerged between their beliefs regarding the effectiveness of practices and the frequency of their implementation. It is worth mentioning that no statistically significant correlations were found between feedback practices and the gender, age, teaching experience, or further studies of the language teachers who participated in the research. The analysis of interview qualitative data revealed that: (a). the feedback practices reported by the participants’ were influenced by their personal beliefs on them, which were appeared to come along with beliefs about the institutional and socio-cultural context of school, (b). the need for teachers to become more aware of their own beliefs and practices about corrective feedback to student writing.