Παρουσίαση και κριτική αποτίμηση της ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πολιτικής για την ένταξη των παιδιών- προσφύγων στην εκπαίδευση

Abstract

Αναφορικά με το ζήτημα της εκπαίδευσης που λαμβάνουν τα παιδιά των προσφύγων και των μεταναστών, μπορεί να εντοπιστεί ένα χάσμα μεταξύ των διαβεβαιωμένων εγγυήσεων της ΕΕ για τα δικαιώματα των παιδιών μεταναστών και προσφύγων και των πρακτικών των κρατών μελών όσον αφορά την ένταξη. Πιο συγκεκριμένα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο προωθούνται πολιτικές που θεωρητικά στηρίζονται στα δικαιώματα του παιδιού, στα συμφέροντα των παιδιών μεταναστών και προσφύγων και βάσει ενός φιλικού προς την ένταξη περιβάλλοντος. Ακόμη, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό ευρωπαϊκό επίπεδο υφίστανται οι ισχυρισμοί ότι η ένταξη αποτελεί αμφίδρομη διαδικασία. Ωστόσο, από πλευράς των εθνικών πρακτικών και πολιτικών, παρατηρείται μετάθεση των ευθυνών προς τους ίδιους τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν αυτή τη διαδικασία, αφενός από πλευράς της ίδιας της κοινωνίας, όπως είναι τα αυξανόμενα φαινόμενα ρητορικής μίσους και η άνοδος της ρητορικής των ακροδεξιών πολιτικών κομμάτων, και αφετέρου, από πλευράς των ίδιων των μεταναστών και προσφύγων, όπως είναι η εκμάθηση της κυρίαρχης γλώσσας του κράτους μέλους υποδοχής. Συνεπώς, το ζήτημα της εκπαίδευσης των παιδιών προσφύγων και μεταναστών επηρεάζεται άμεσα από τη γενικότερη μεταναστευτική πολιτική σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά, ως υποστηρικτική αρμοδιότητα της ΕΕ, εναπόκειται στα ίδια τα κράτη μέλη να εξεύρουν και εφαρμόσουν τις κατάλληλες πολιτικές για την ένταξη των παιδιών αυτών στο εκπαιδευτικό σύστημα. Στην παρούσα εργασία αναλύεται το παράδειγμα της Ελλάδας και κάποιες πολιτικές από άλλα κράτη μέλη, για να υποστηριχθεί ο ισχυρισμός ότι χρειάζεται και απαιτείται ολιστική προσέγγιση βάσει του παιδοκεντρισμού ώστε να επιδιωχθεί το αποτέλεσμα της πλήρους και ισότιμης ένταξης των παιδιών μεταναστών και προσφύγων στο εκπαιδευτικό σύστημα των κρατών μελών, διασφαλίζοντας έτσι το βασικό και θεμελιώδες δικαίωμά τους στην εκπαίδευση.