Μέθοδοι μείωσης του φαινομένου της φοροδιαφυγής. Η συνεισφορά του φορολογικού ελέγχου. Θεωρητική και εμπειρική διερεύνηση

Abstract

Αντικείμενο μελέτης της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί το φαινόμενο της φοροδιαφυγής, ως ένα πολύ σημαντικό οικονομικό πρόβλημα με σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Η φοροδιαφυγή αποτελεί μιας μορφής απάτη σε βάρος του κράτους, στερώντας σημαντικά έσοδα από τα κρατικά ταμεία και επηρεάζοντας τις φορολογικές ισορροπίες ανάμεσα στους υπόχρεους. Τα τελευταία χρόνια, το φαινόμενο λαμβάνει αυξημένες διαστάσεις αποτελώντας ένα σοβαρό αδίκημα που διώκεται με βαριές κυρώσεις με σκοπό την αποτροπή του. Η παρούσα διπλωματική εργασία εισάγει τον αναγνώστη στην έννοια του φαινομένου της φοροδιαφυγής, ενώ παράλληλα αναδεικνύει τους τρόπους και μεθόδους πρόληψης και αντιμετώπισης της. Μέσω εμπειρικής έρευνας, με τη χρήση ερωτηματολογίου, μεταξύ φορολογικών ελεγκτών από σχεδόν το σύνολο της χώρας, εξετάζονται οι απόψεις στη χώρα μας αναφορικά με την αποτελεσματικότητα των φορολογικών ελέγχων και τη λειτουργία της φορολογικής διοίκησης. Με βάση τα ευρήματα της έρευνας, προκύπτει ότι οι φορολογικοί έλεγχοι αποτελούν ένα αποτελεσματικό μέσο για τη μείωση της φοροδιαφυγής και την αύξηση της φορολογικής συμμόρφωσης και των φορολογικών εσόδων. Η διαφθορά και η γραφειοκρατία αποτελούν φαινόμενα με αρνητικό αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα των φορολογικών ελέγχων, ενώ υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα αναφορικά με την επίδραση των νομοθετικών αλλαγών. Η τεχνολογία μπορεί να αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για την αύξηση της αποτελεσματικότητας των φορολογικών ελέγχων για την πάταξη της φοροδιαφυγής. Αναδεικνύεται η ανάγκη βελτίωσης του ανθρώπινου κεφαλαίου που διαθέτει η φορολογική αρχή στη χώρα μας και της στελέχωσης της με ικανά και έμπειρα στελέχη, καθώς και η ανάγκη θεσμικής και υλικής ενίσχυσης της. Οι περισσότερες στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των απόψεων των φορολογικών ελεγκτών με βάση τα δημογραφικά τους χαρακτηριστικά, παρατηρούνται αναφορικά με το φύλο, ενώ ακολουθούν οι διαφορές με βάση την περιφέρεια εργασίας. Ιδιαίτερα περιορισμένες διαφορές παρατηρούνται με βάση το μορφωτικό επίπεδο, ενώ δεν διαπιστώνεται επίδραση της επαγγελματικής εμπειρίας στις απόψεις των φορολογικών ελεγκτών στη χώρα μας.