Τα κοινωνικά στερεότυπα ως εμπόδιο στην εκπαίδευση ενήλικων γυναικών και η συμβολή του κριτικού στοχασμού στον μετασχηματισμό τους: η περίπτωση του Δήμου Αλμωπίας

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία με τίτλο «Τα κοινωνικά στερεότυπα ως εμπόδιο στην εκπαίδευση των ενήλικων γυναικών και η συμβολή του κριτικού στοχασμού στον μετασχηματισμό τους: η περίπτωση του Δήμου Αλμωπίας» διεξήχθη στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού προγράμματος «Επιστήμες της Αγωγής: Εκπαίδευση Ενηλίκων, Ειδική Αγωγή», με ειδίκευση στην Εκπαίδευση Ενηλίκων. Η επιλογή του θέματος από την ερευνήτρια έγινε βάσει προσωπικού ενδιαφέροντος για το ζήτημα και προκειμένου να συνεισφέρει στη τοπική κοινωνία. Το πεδίο της εκπαίδευσης ενηλίκων και ιδιαίτερα η μελέτη των ενήλικων γυναικών δεν θεωρείται κορεσμένο, επομένως σκοπός της εργασίας είναι να προσφέρει στην επιστήμη της εκπαίδευσης ενηλίκων, εγείροντας προβληματισμό σχετικά με το εν λόγω ζήτημα. Στόχος της έρευνας είναι να διερευνηθούν τα κοινωνικά στερεότυπα που αντιμετωπίζουν οι ενήλικες εκπαιδευόμενες γυναίκες και πώς αυτά λειτουργούν ως ανασταλτικοί παράγοντες στην εκπαίδευσή τους, αλλά και πώς ο κριτικός στοχασμός συμβάλλει στον μετασχηματισμό τους. Για τη διεξαγωγή της έρευνας επιλέχθηκε η ποιοτική μέθοδος και ακολουθήθηκε η μελέτη περίπτωσης, εστιάζοντας στην περιοχή του Δήμου Αλμωπίας, του νομού Πέλλας. Πραγματοποιήθηκαν 12 ημι-δομημένες προσωπικές συνεντεύξεις σε ενήλικες γυναίκες που συμμετείχαν σε δομές της εκπαίδευσης ενηλίκων της περιοχής. Μέσα από την ανάλυση των δεδομένων προκύπτει πως αντιμετωπίζουν κοινωνικά στερεότυπα ως προς την ηλικία και τους κοινωνικούς ρόλους που απορρέουν από το φύλο τους και τα οποία -είτε προέρχονται από τον κοινωνικό τους περίγυρο είτε από τις ίδιες- οδηγούν στη σύγκρουση των πολλαπλών ρόλων που αυτές επωμίζονται και κατά συνέπεια λειτουργούν ως τροχοπέδη στην εκπαίδευσή τους. Ωστόσο, διαπιστώθηκε πως η συμμετοχή τους στην εκπαίδευση ενηλίκων ενισχύει την κριτική τους σκέψη και βοηθά στον μετασχηματισμό των αποκρυσταλλωμένων πεποιθήσεων και στάσεών τους. Η αυτοεικόνα τους ενισχύεται, δηλώνοντας πως νιώθουν περισσότερη αυτοπεποίθηση, ηρεμία και θετικά συναισθήματα χάρη στη συμμετοχή τους στην εκπαίδευση ενηλίκων, ενώ παράλληλα αυξάνονται οι προσδοκίες τους για το μέλλον, καθώς πιστεύουν ότι θα βοηθηθούν επαγγελματικά, αλλά και σε προσωπικό επίπεδο, αφού ολοκληρώνουν έναν προσωπικό τους στόχο. Καθώς το δείγμα προέρχεται από μία μόνο περιοχή, δεν Καθώς το δείγμα προέρχεται από μία μόνο περιοχή, δεν επιτρέπει τη γενίκευση των αποτελεσμάτων, δίνει τη δυνατότητα πολλαπλής ανάγνωσης και οδηγεί σε προβληματισμό και αναστοχασμό σχετικά με τα κοινωνικά στερεότυπα που εξακολουθούν να υφίστανται μέχρι και σήμερα, τα οποία θέτουν στο περιθώριο τις γυναίκες και τους στερούν ευκαιριών.