Η αυτονομία των ελληνικών σχολικών μονάδων και η συμβολή της στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης: απόψεις εκπαιδευτικών σχολικών μονάδων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης

Abstract

Με την παρούσα έρευνα επιχειρήθηκε η καταγραφή και η μελέτη των απόψεων εκπαιδευτικών, που στελεχώνουν σήμερα τα δημόσια σχολεία της χώρας, σχετικά με την αποκέντρωση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Ο κύριος σκοπός της ήταν η διερεύνηση και αποτύπωση της θέσης εκπαιδευτικών για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Συγκεκριμένα η παρούσα έρευνα αποτυπώνει απόψεις και εκτιμήσεις σχετικά με το αν θεωρούν το υφιστάμενο εκπαιδευτικό σύστημα συγκεντρωτικό ή αποκεντρωτικό, τη στάση τους για την αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος καθώς και την ενδεχόμενη υποστήριξή τους προς αυτή την κατεύθυνση. Επιπλέον, εξετάστηκε ο βαθμός της αυτονομίας που επιθυμούσαν στον παιδαγωγικό, διδακτικό, διοικητικό και οργανωτικό τομέα. Τέλος, μελετήθηκε ο νέος ρόλος και το επαγγελματικό προφίλ της ηγεσίας που απαιτείται για την άσκηση εξουσίας στο αυτόνομο σχολείο. Η μεθοδολογική προσέγγιση της έρευνας που προτιμήθηκε μετά από μελέτη της βιβλιογραφίας ήταν η ποσοτική έρευνα. Χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο το τυποποιημένο ερωτηματολόγιο με σταθερή δομή που περιείχε τέσσερις διχοτομικές ερωτήσεις και είκοσι επτά κλειστές ερωτήσεις εκφρασμένες στην πεντάβαθμη κλίμακα έντασης τύπου Likert. Το δείγμα της στατιστικής ανάλυσης διαμορφώθηκε από τη συμμετοχή εκατόν δέκα εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που υπηρετούν σε δημόσια σχολεία της Δυτικής Θεσσαλονίκης. Εξετάστηκαν οι απόψεις τους για την αποκέντρωση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, τους τομείς (παιδαγωγικό, διδακτικό, διοικητικό, οργανωτικό) της σχολικής αυτονομίας που επιθυμούν, τις συνέπειες της αποκέντρωσης και τον νέο ρόλο του ηγέτη του αυτόνομου σχολείου. Από τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύεται ο συγκεντρωτικός χαρακτήρας του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Οι συμμετέχοντες εκδήλωσαν ξεκάθαρα την επιθυμία τους για αποκέντρωση, υποστηρίζοντας ότι θα συμβάλει στη βελτίωσή του. Δήλωσαν ότι είναι επιβεβλημένο να αποκεντρωθεί το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και οι ίδιοι πρόθυμοι να στηρίξουν μια εκπαιδευτική πολιτική προς αυτή την κατεύθυνση. Συμφώνησαν σε υψηλό βαθμό με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της σχολικής αυτονομίας, γεγονός που υποστηρίζεται και σε άλλες βιβλιογραφικές πηγές. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας φάνηκε ότι επιθυμούσαν περισσότερη αυτονομία σε διδακτικά και παιδαγωγικά ζητήματα. Σε διοικητικά και οργανωτικά θέματα είχαν αντιρρήσεις στην επιλογή και στην αξιολόγηση του ανθρώπινου δυναμικού από τον/την Διευθυντή/-ντρια του αυτόνομου σχολείου και στη συμμετοχή των γονέων στη λειτουργία της διοίκησης των σχολείων. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας εκτιμάται ότι μπορούν να συμβάλουν σε αναγκαίες αναπροσαρμογές του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος ώστε να ανταποκριθεί αυτό στις μεταβαλλόμενες συνθήκες του σύγχρονου περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα θα μπορούσαν να συμβάλουν και στη διαμόρφωση μιας στρατηγικής η οποία θα προετοιμάσει τους εκπαιδευτικούς να διαχειριστούν και να εφαρμόσουν με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο την αυτονομία μιας σχολικής μονάδας προς όφελος της κοινωνίας.