Ο ρόλος του στιλ ηγεσίας στην επαγγελματική ικανοποίηση των εκπαιδευτικών και τη συναισθηματική τους δέσμευση στο επάγγελμά τους

Abstract

Στην παρούσα μελέτη διερευνήθηκε το κυρίαρχο μοντέλο ηγεσίας στις σχολικές μονάδες της ελληνικής δημόσιας Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Διερευνήθηκε, επίσης, ο βαθμός στον οποίο τα χαρακτηριστικά της Μετασχηματιστικής, Συναλλακτικής και μη Παρεμβατικής ηγεσίας επηρεάζουν την Εργασιακή Ικανοποίηση και τη Συναισθηματική Δέσμευση των εκπαιδευτικών στο πλαίσιο του μοντέλου ηγεσίας που υιοθετείται στον εκπαιδευτικό οργανισμό, αλλά και η σχέση του συνόλου των εξεταζόμενων εννοιών μεταξύ τους. Στην έρευνα συμμετείχαν 125 εκπαιδευτικοί, Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και των δύο φύλων, ηλικίας 25-65 ετών με διδακτική εμπειρία από 1 έως και 25 έτη. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτηματολόγια ετερο-αναφοράς, τα οποία αξιολογούσαν τα μοντέλα ηγεσίας των διευθυντών σχολείων όπου υπηρετούν, και αυτό-αναφορών, τα οποία αποτιμούν την ικανοποίηση που βιώνουν σε σχέση με εγγενή και εξωγενή χαρακτηριστικά της εργασίας τους, καθώς επίσης, και τη συναισθηματική ή ψυχολογική τους σύνδεση με το εργασιακό τους περιβάλλον. Ως κυρίαρχο εφαρμοζόμενο μοντέλο ηγεσίας εμφανίζεται το μετασχηματιστικό μοντέλο με ισχυρότερες διαστάσεις την εξιδανικευμένη επιρροή ως προς τα χαρακτηριστικά του ηγέτη αλλά και ως προς τη συμπεριφορά του, ακολουθούμενο από το συναλλακτικό μοντέλο, ενώ οι παθητικές μορφές ηγεσίας αξιολογήθηκαν πολύ χαμηλά. Η Μετασχηματιστική ηγεσία αναδεικνύεται ως ισχυρότερος προβλεπτικός παράγοντας της Εργασιακής Ικανοποίησης συνδυαστικά με την κατ’ εξαίρεση Ανταμοιβή, η οποία φαίνεται να επενεργεί επικουρικά στην ενίσχυση της Εργασιακής Ικανοποίησης. Αν και οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί στην παρούσα έρευνα αναφέρουν υψηλά επίπεδα Συναισθηματικής Δέσμευσης κανένα από τα τρία στιλ ηγεσίας που ελέγχθηκαν δεν βρέθηκε να ερμηνεύει σε στατιστικά σημαντικό επίπεδο τη Συναισθηματική τους Δέσμευση. Ωστόσο, η αύξηση των χαρακτηριστικών της μη Παρεμβατικής ηγεσίας βρέθηκε να επενεργεί αρνητικά στη Συναισθηματική Δέσμευση των εκπαιδευτικών, σε αντίθεση με την Εργασιακή τους Ικανοποίηση η οποία φάνηκε να λειτουργεί ως προβλεπτικός παράγοντας της Δέσμευσης στον οργανισμό. Ένα τμήμα της συμβολής αυτής της έρευνας είναι ότι κατέδειξε με ακρίβεια την έκταση στην οποία οι παραπάνω παράγοντες διευκολύνουν ή αναστέλλουν την Εργασιακή Ικανοποίηση και Συναισθηματική Δέσμευση των εκπαιδευτικών, θετικές στάσεις εργασίας με σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα της εργασίας του εκπαιδευτικού, ενώ οι διαπιστώσεις που συγκεντρώθηκαν ενισχύουν την αναγκαιότητα υιοθέτησης της μετασχηματιστικής ηγεσίας όχι μόνο ως επιθυμητό πρότυπο αλλά και ως κριτήριο επιλογής διευθυντών.