Η σχέση της συναισθηματικής νοημοσύνης και της ψυχικής ανθεκτικότητας των εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Abstract

Είναι κοινός τόπος, ότι οι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουν πολλούς στρεσογόνους παράγοντες, ιδιαίτερα στα πλαίσια της συμπεριληπτικής τάξης. Αυτό οδηγεί στη διερεύνηση των συναισθηματικών ικανοτήτων και των προστατευτικών παραγόντων των εκπαιδευτικών, καθώς και της σχέσης της συναισθηματικής νοημοσύνης με την ψυχική ανθεκτικότητα, δυο έννοιες κεφαλαιώδους σημασίας για την προαγωγή της κοινωνικής και ψυχικής υγείας στο σχολικό περιβάλλον. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η μελέτη της σχέσης της συναισθηματικής νοημοσύνης με την ψυχική ανθεκτικότητα σε εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, μόνιμους και αναπληρωτές και να εξετάσει την προβλεπτική ισχύ της συναισθηματικής νοημοσύνης για την εμφάνιση της ψυχικής ανθεκτικότητας. Επίσης, διερευνήθηκε η επίδραση δημογραφικών και επαγγελματικών παραμέτρων στους υπομελέτη παράγοντες. Για τη μέτρηση της Συναισθηματικής Νοημοσύνης χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα των Wong και Law (2002), ενώ για τη μέτρηση της Ψυχικής Ανθεκτικότητας χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα προστατευτικών παραγόντων (Δανιηλίδου & Πλατσίδου, υπό δημοσίευση). Στην έρευνα συμμετείχαν 161 εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ειδικής αγωγής, μόνιμοι και αναπληρωτές. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η συναισθηματική νοημοσύνη και η ψυχική ανθεκτικότητα των εκπαιδευτικών βαθμολογήθηκε ικανοποιητικά από τους εκπαιδευτικούς. Η ανάλυση συσχέτισης έδειξε ότι οι εκπαιδευτικοί με υψηλά επίπεδα ψυχικής ανθεκτικότητας εμφάνισαν υψηλά επίπεδα συναισθηματικής νοημοσύνης. Χαμηλότερα επίπεδα ψυχικής ανθεκτικότητας παρουσίασαν οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εκπαιδευτικοί ως προς τα πνευματικά χαρακτηριστικά και τις σχέσεις εκτός σχολικού πλαισίου, καθώς και οι εκπαιδευτικοί με περισσότερα έτη εμπειρίας ως προς τις σχέσεις εκτός σχολικού πλαισίου. Οι άγαμοι και διαζευγμένοι εκπαιδευτικοί εμφάνισαν χαμηλά επίπεδα ψυχικής ανθεκτικότητας ως προς τη συναισθηματική και συμπεριφορική ψυχική ανθεκτικότητα και τις σχέσεις εντός και εκτός σχολικού πλαισίου. Η ανάλυση πολλαπλής παλινδρόμησης έδειξε ότι ο σημαντικότερος προβλεπτικός παράγοντας που ενισχύει την ψυχική ανθεκτικότητα είναι η χρήση του συναισθήματος, ακολουθούμενος από την εκτίμηση των συναισθημάτων των άλλων και από την εκτίμηση των συναισθημάτων του εαυτού. Από τα παραπάνω συμπεραίνεται η σπουδαιότητα της συναισθηματικής νοημοσύνης για την ενδυνάμωση της ψυχικής ανθεκτικότητας των εκπαιδευτικών.