Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο με βάση το Διεθνές Δίκαιο - ιστορική αναδρομή.

Abstract

Η παρούσα εργασία εκπονείται στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας στην κατεύθυνση των Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διπλωματίας. Σκοπός είναι η ταυτόχρονη εξέταση του ιστορικού και θεσμικού πλαισίου των οριοθετήσεων των θαλασσίων ζωνών από το 1974 μέχρι σήμερα, όπως εξελίχθηκαν -και εφαρμόζονται- στην περιοχή του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Ειδικότερα, στο πρώτο κεφάλαιο αναφέρονται συνοπτικά τα διεθνή νομικά κείμενα που επηρέασαν τη διαμόρφωση της υπόψη περιοχής και τα οποία υπογράφηκαν πριν το 1974. Στο δεύτερο κεφάλαιο, γίνεται αναφορά στην έννοια της αιγιαλίτιδας ζώνης και το πώς η επέκταση των ορίων της στα 12 ναυτικά μίλια από την Ελλάδα, επηρεάστηκε έως σήμερα από την πολιτική του τουρκικού casus belli. Ακόμα, γίνεται αναφορά στα καθεστώτα ισχύος εντός της αιγιαλίτιδας, δηλαδή της αβλαβούς διελεύσεως και της διελεύσεως εν πορεία, αλλά και το καθεστώς της συνορεύουσας ζώνης. Στο τρίτο κεφάλαιο, γίνεται αναφορά στην υφαλοκρηπίδα, το διεθνές νομικό καθεστώς που την διέπει, τις διεθνείς πρακτικές οριοθέτησης της, ενώ δίνεται έμφαση στην ελληνοτουρκική διαφορά ως προς την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, μέσα από δύο ιστορικά δεδομένα : την προσφυγή της Ελλάδας στο Διεθνές Δικαστήριο το 1976 και τα γεγονότα που εξελίχθηκαν στη βραχονησίδα Ίμια το 1996, τα οποία συνδέονται και με τις σύγχρονες τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο (θεωρία των «γκρίζων ζωνών»). Στο τελευταίο κεφάλαιο που σχετίζεται με την εξέλιξη του πιο πρόσφατου θεσμού θαλάσσιας ζώνης, την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, πέρα από τις αναφορές στο νομικό καθεστώς και την πρακτική της διεθνούς νομολογίας, γίνεται αναφορά στις οριοθετήσεις ΑΟΖ που πραγματοποιήθηκαν στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων και των δύο τελευταίων συμφωνιών: της -άκυρης- συνθήκης Τουρκίας – Λιβύης και της συμφωνίας Ελλάδας - Αιγύπτου.