Η Παρουσία της Τουρκίας στην Κεντρική Ασία: στρατηγική, διπλωματία, οικονομία

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία αφορά το ρόλο της Τουρκίας ως περιφερειακή δύναμη στην Κεντρική Ασία, ένα ιδιαίτερο γεωπολιτικό υποσύστημα το οποίο δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη τη μετάβασή του. Η μεθοδολογία της έρευνας είναι αυτή της δευτερογενούς κριτικής ανασκόπησης των διαθέσιμων πηγών στην αγγλική και την ελληνική γλώσσα. Θεωρητική βάση για την προσέγγιση του ερευνητικού ερωτήματος, που αφορά την θέση και την παρουσία της Τουρκίας στην Κεντρική Ασία σήμερα, είναι η θεωρία της περιφερειακής δύναμης και της ήπιας ισχύος. Επομένως, δεν δίνεται έμφαση στη σκληρή ισχύ, δηλαδή τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς, αλλά στις διπλωματικές προσεγγίσεις, την πολιτική, την πολιτιστική επικοινωνία καθώς και την οικονομία. Παρά την πλούσια ιστορία, την παράδοση και τη λαογραφία των λαών αυτών, που, στη βάση τους, αυτοπροσδιορίζονται ως τουρκικής καταγωγής (Turkic), αρχικά ο Αραβικός, έπειτα, ο Δυτικός και στη συνέχεια ο Σοβιετικός Ιμπεριαλισμός, οδήγησαν στην καταπίεση αυτών των εθνικών ταυτοτήτων. Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, λοιπόν, και στις περιοχές της Κεντρικής Ασίας, υπήρξε αποδιοργάνωση και ένταση, συμπεριλαμβανομένων των εμφυλίων συγκρούσεων και του μειονοτικού ζητήματος. Η Τουρκία, στο σύστημα αυτό, βρήκε την ευκαιρία για να προωθήσει τους στρατηγικούς της σκοπούς. Πράγματι, από το 1992 και έπειτα, η Τουρκία εγκατέλειψε το Κεμαλικό μοντέλο και εστίασε στην προσέγγιση των κρατών που ανήκαν στην σφαίρα επιρροής της με όρους ήπιας ισχύος. Η προβολή, λοιπόν, της κοινής ιστορίας, γλώσσας, παράδοσης, καταγωγής και του πολιτισμού, συνιστούσαν και συνιστούν τη βάση με την οποία η Τουρκία επιχειρεί να αναπτύξει την ισχύ της στο γεωπολιτικό υποσύστημα της Κεντρικής Ασίας. Οι περιφερειακές δυνάμεις στην περιοχή αυτή φαίνεται πως αντιλαμβάνονται τις ευκαιρίες αυτές και εστιάζουν στην παρέμβαση με όρους ήπιας ισχύος για να εξυπηρετήσουν τα εθνικά τους συμφέροντα. Όσον αφορά τη στρατηγική της Τουρκίας στην Κεντρική Ασία, στρατηγικό στόχο είναι να καταστεί μία περιφερειακή δύναμη στο υφιστάμενο γεωπολιτικό υποσύστημα με το να αποκτήσει μεγαλύτερη επιρροή στα κράτη αυτά, σε σχέση με άμεσα γειτνιάζουσες ανταγωνιστικές δυνάμεις όπως η Ρωσία και η Κίνα.