Πολιτικές προστασίας και ένταξης ασυνόδευτων ανηλίκων στον ευρωπαϊκό χώρο

Abstract

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται τις πολιτικές προστασίας και τις πολιτικές ένταξης των ασυνόδευτων παιδιών στον ευρωπαϊκό χώρο εξετάζοντας τη περίπτωση της Ελλάδας, της Γερμανίας και της Σουηδίας, οι οποίες αποτελούν τις πρώτες επιλογές σαν χώρες προορισμού. Ο λόγος που έχει επιλεχθεί το εν λόγω θέμα ως αντικείμενο έρευνας είναι διότι οι «ασυνόδευτοι ανήλικοι» αποτελούν το πιο φλέγον ζήτημα σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χώρο καθώς και λόγω της προσωπικής μου ενασχόλησης με το προσφυγικό, έχοντας στο επίκεντρο αυτή την ευάλωτη ομάδα παιδιών. Αφού γίνει μία σύντομη εισαγωγή για το θέμα αυτό και τη σημαντικότητά του, στο πρώτο κεφάλαιο θα αναλυθούν οι διεθνείς, ενωσιακές και εθνικές ρυθμίσεις αναφορικά με τη προστασία των ασυνόδευτων παιδιών. Αρχικά, γίνεται μια αποσαφήνιση των ορισμών όπως «παιδί», «ασυνόδευτος ανήλικος», «πρόσφυγας», «αιτών ασύλου», «πρόσωπο που δικαιούται την επικουρική προστασία» κ.α. Έπειτα, παρατίθενται το θεσμικό πλαίσιο προστασίας των ασυνόδευτων παιδιών με βάση τη Διεθνή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Παιδιού, τις Κατευθυντήριες Αρχές της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες, το Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου, την Οδηγία 2013/33/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία, το Κανονισμό( ΕΕ) 604/2013 (Κανονισμός Δουβλίνο ΙΙΙ) για την εξέταση της αίτησης διεθνούς προστασίας, το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και λοιπές Οδηγίες και ρυθμίσεις προστασίας των ασυνόδευτων παιδιών. Στο δεύτερο κεφάλαιο επισημαίνονται οι πολιτικές ένταξης που ακολουθεί η Ελλάδα δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στην ένταξη των ασυνόδευτων ανηλίκων. Μελετώνται οι συνθήκες υποδοχής και νόμιμης εκπροσώπησης των ασυνόδευτων παιδιών, δίνοντας ιδιαίτερη βάση στον θεσμό της επιτροπείας καθώς και στο ζήτημα της κράτησης των παιδιών. Επίσης, στο κεφάλαιο αυτό εξετάζονται ζητήματα σχετικά με τις δομές και τα κέντρα φιλοξενίας, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και ψυχοκοινωνική υποστήριξη, την εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση καθώς και την εργασία των ασυνόδευτων παιδιών. Τέλος, στο κεφάλαιο αυτό αναφέρεται και το ζήτημα της οικογενειακής επανένωσης των νέων με τους συγγενείς τους καθώς και οι διαδικασίες που απαιτούνται για την ανεύρεση της οικογένειάς τους. Στο τρίτο κεφάλαιο θα αναφερθούν οι πολιτικές ένταξης που ακολουθούν η Σουηδία και η Γερμανία ως χώρες που επιλέγονται περισσότερο από τους πρόσφυγες και ιδιαίτερα τους ασυνόδευτους ανηλίκους, καθώς επίσης θα δοθεί έμφαση στις υπηρεσίες που προσφέρονται για την ένταξη των παιδιών στις δομές τους. Τέλος, θα αναφερθούν κάποια συμπεράσματα σχετικά με τις πολιτικές ένταξης που ακολουθούν οι τρεις χώρες, καθώς το επιθυμητό αποτέλεσμα της εργασίας είναι να βρεθούν οι συγκλίσεις και οι αποκλίσεις ως προς τις πολιτικές προστασίας και ένταξης των ασυνόδευτων ανηλίκων.