Το δημοκρατικό σχολείο και η συμβολή της ηγεσίας στη δημοκρατική εκπαίδευση. Έμφαση στην προοδευτική φιλοσοφία του John Dewey

Abstract

Η παρούσα ερευνητική εργασία έχει ως σκοπό να διερευνήσει τη συμβολή του Διευθυντή- σχολικού ηγέτη, στην προαγωγή της δημοκρατίας και της ισότητας στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο, με την καλλιέργεια/ δημιουργία δημοκρατικού μαθησιακού περιβάλλοντος, που παρέχει ανθρωπιστική πληρότητα και είναι κοινωνικά υπεύθυνο (Starratt, 2017). Ο John Dewey για πρώτη φορά, ξεκινώντας από μια βαθύτατη πίστη στο δημοκρατικό ιδεώδες, προχώρησε στη δημοκρατική σύλληψη της εκπαίδευσης, συνδέοντας στο έργο του άρρηκτα τη δημοκρατία με την εκπαίδευση, πυροδοτώντας τη διεθνή συζήτηση. Βασικό του μέλημα ήταν να προσδώσει μια δημοκρατική διάσταση στην εκπαίδευση, τοποθετώντας τη σχέση της σχολικής εκπαίδευσης και της δημοκρατίας σε μια ηθική βάση, καθώς θεωρεί τη δημοκρατική συνύπαρξη ως μετασχηματισμό της ανθρώπινης συνείδησης και ως αποκατάσταση της ισορροπίας ανάμεσα στις αρχές της ατομικότητας και της κοινότητας. Στη εποχή της Παγκοσμιοποίησης, των ραγδαίων αλλαγών σε πολιτικό και κοινωνικοοικονομικό επίπεδο και της ψηφιακής επανάστασης, οι ηθικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα σχολεία είναι τεράστιες. Καθοριστική είναι η συμβολή του σχολικού ηγέτη, ο οποίος ως επικεφαλής της σχολικής μονάδας θα συμβάλλει στη δημιουργία ακριβώς αυτού του δημοκρατικού κλίματος, το οποίο κρατά ζωντανό ως ηθικό καθήκον (Diamond & Morlino, 2004) και εντός του οποίου μπορούν να διαπλάθονται μαθητές και μελλοντικοί πολίτες ίσοι, που θα είναι ευαισθητοποιημένοι σε θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης και θα σέβονται τα δικαιώματα των συμπολιτών τους, έχοντας παράλληλα τη δυνατότητα να ικανοποιήσουν το ηθικό ιδεώδες της αυτοπραγμάτωσης. Στην παρούσα μελέτη επιχειρείται μια κριτική επισκόπηση της λειτουργίας του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, ως προς το κριτήριο της δημοκρατίας και ως προς την επίτευξη του στόχου της αγωγής του πολίτη, σε σχέση με τη σχολική ηγεσία. Σύμφωνα με τους Marks & Printy η Μετασχηματιστική Ηγεσία συνδέθηκε με τη δημοκρατικότερη αντίληψη, αλλά και με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση (Marks & Printy, 2003), θεωρούμε ωστόσο ότι η Ηθική Ηγεσία και ο Αυθεντικός σχολικός ηγέτης είναι το ζητούμενο στην εκπαίδευση στο εξής.