Το Φαινόμενο του υβριδικού πολέμου από την αρχαιότητα έως σήμερα. Μελέτες περίπτωσης.

Abstract

Ο πόλεμος εμφανίστηκε στην ζωή του ανθρώπου όταν σχημάτισε τις πρώτες του ομάδες. Ήταν πάντα το έσχατο μέσο για την επιβολή της θέλησης μίας οντότητας έναντι μίας άλλης. Αν και δεν μπορεί να δοθεί ένας καθολικά αποδεκτός ορισμός του πολέμου, εντούτοις μπορεί να οριστεί από τα χαρακτηριστικά του. Τα βασικότερα από αυτά είναι ότι αποτελεί βίαια ένοπλη σύγκρουση και ότι δημιουργεί εκτεταμένες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. Ωστόσο, αυτή η περιγραφή δεν είναι ικανή να περιλάβει όλες τις μορφές πολέμου. Για τον λόγο αυτό, ο πόλεμος που γίνεται μεταξύ ένοπλων τμημάτων καθιερώθηκε να αναφέρεται ως συμβατικός πόλεμος ενώ όλες οι άλλες εναλλακτικές μορφές πολέμου συνιστούν το σύνολο των λεγόμενων ασύμμετρων απειλών. Σε αυτές περιλαμβάνονται η τρομοκρατία, το οργανωμένο έγκλημα, ο πληροφοριακός πόλεμος, ο πολιτικός πόλεμος, η κατασκοπεία, ο κυβερνοπόλεμος, ο ανταρτοπόλεμος, ο οικονομικός εκβιασμός, οι εξεγέρσεις, η προπαγάνδα και ο ψυχολογικός πόλεμος. Οι μορφές αυτές πολέμου, όπως και ο συμβατικός πόλεμος, εξαρτώνται σημαντικά από την ανάπτυξη της τεχνολογίας κάθε εποχής, προσδίδοντας πλεονεκτήματα στην μία ή την άλλη πλευρά, ανάλογα με τον βαθμό εφαρμογής των καινοτομιών αυτών. Ο υβριδικός πόλεμος αποτελεί το συνδυασμό δύο ή περισσοτέρων μορφών πολέμου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, μία από τις μορφές που συμμετέχουν στον συνδυασμό αυτό είναι ο συμβατικός πόλεμος και μάλιστα αυτός εκδηλώνεται στα τελευταία στάδια. Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος είναι ένα παράδειγμα υβριδικού πολέμου στην αρχαιότητα, όπου σημαντικό ρόλο φαίνεται να έπαιξε η κατασκοπεία. Στην περίπτωση της Ελληνικής Επανάστασης καθοριστική ήταν η διεξαγωγή επιχειρήσεων ανταρτοπόλεμου. Στην περίπτωση της σύγκρουσης της Χεζμπολάχ με το Ισραήλ, χρησιμοποιήθηκε τόσο η τρομοκρατία όσο και η προπαγάνδα καθώς και ο πληροφοριακός πόλεμος. Η περίπτωση της «Πορτοκαλί» Επανάστασης εντάσσεται ασφαλώς στις εξεγέρσεις ενώ στην περίπτωση της Συρίας συνδυάστηκαν πρακτικές τρομοκρατίας, προπαγάνδας και εξεγέρσεων. Η περίπτωση της σύγχρονης Ελλάδας μπορεί να αποτελέσει ένα αντικείμενο μελέτης υβριδικού πολέμου σε εξέλιξη. Σε αυτόν συνδυάζονται ο οικονομικός εκβιασμός, η κατασκοπεία ενώ παράλληλα υποβόσκουν απειλές για εξεγέρσεις και τρομοκρατία. Ο υβριδικός πόλεμος είναι μορφή πολέμου που εξελίσσεται διαρκώς και η αντιμετώπιση του απαιτεί εγρήγορση διότι δεν εκδηλώνεται στο προσκήνιο παρά μόνο όταν είναι πλέον αργά.