Εθνικό κράτος και παγκοσμιοποίηση: επιμονή ή επαναπροσδιορισμός της κρατικής κυριαρχίας;

Abstract

Η παγκοσμιοποίηση συνιστά ένα πολυδιάστατο φαινόμενο, το οποίο επιφέρει ποικίλες μεταβολές του διεθνούς περιβάλλοντος, με απότοκο την ανανοηματοδότηση της σημερινής πραγματικότητας. Σε αντίθεση με ορισμένες ερμηνείες, υπερβαίνει την οικονομική σφαίρα και αποτελεί βατήρας ραγδαίων εξελίξεων σε πολιτικό, πολιτισμικό, τεχνολογικό, κοινωνικό και πνευματικό επίπεδο. Με ακρογωνιαίο λίθο την εξέλιξη στον τομέα των τεχνολογιών και την ανάδυση στοιχείων μίας εποχής της «πληροφορίας» , θέτει τις βάσεις συγκρότησης ενός συλλογικού, διεθνούς πολιτικού και οικονομικού οικοδομήματος, με ποικίλα στοιχεία μίας αναδυόμενης «δικτυακής» κοινωνίας. Στο πλαίσιο αυτό, σχηματίζονται ποικίλοι οργανισμοί και θεσμοί συλλογικής ρύθμισης υποθέσεων όπως το ΔΝΤ, το ΝΑΤΟ, ο ΟΗΕ, ο ΠΟΕ , η λειτουργία των οποίων από κοινού με την εμφάνιση παγκόσμιων ζητημάτων όπως ενδεικτικά η περιβαλλοντική μόλυνση και η παγκόσμια τρομοκρατία συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός πολυμερούς δικτύου άσκησης της κρατικής δραστηριότητας. Το νέο αυτό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα διασύνδεσης και αλληλεξάρτησης, τα οποία εγείρουν το ζήτημα της διατήρησης κρατικής πρωτοκαθεδρίας στη σημερινή διεθνή αρένα. Μολονότι τα κυρίαρχα κράτη παραμένουν οι κύριοι δρώντες άσκησης πολιτικής και λήψης αποφάσεων, το νέο πολυμερές διεθνές περιβάλλον επιδρά ποικιλοτρόπως στις διάφορες εκφάνσεις της κρατικής κυριαρχίας. Απότοκο αποτελεί μία μορφή επαναπροσδιορισμού της έννοιας της κρατικής κυριαρχίας, η οποία στην παρούσα μελέτη απαγκιστρώνεται από τον απόλυτο και απεριόριστο κατά Χομπσιανούς όρους χαρακτήρα της. Στόχος λοιπόν της παρούσας διατριβής συνιστά η ανάλυση του φαινομένου της Παγκοσμιοποίησης και η παρουσίαση της διάδρασης της με το θεσμό του εθνικού κράτους και την έννοια της Κρατικής Κυριαρχίας. Μέσω της κριτικής εξέτασης του θέματος, θα παρουσιαστεί η θέση της κυριαρχίας στο σημερινό διεθνές περιβάλλον. Μία σύγχρονη μορφή κυριαρχίας, η οποία ανανοηματοδοτείται και ενσαρκώνεται με νέους τρόπους, οι οποίοι ανταποκρίνονται στους σημερινούς διεθνείς συσχετισμούς και μηχανισμούς που έχουν προκύψει ως απότοκο των δυνάμεων της Παγκοσμιοποίησης.