Νομικές ρυθμίσεις τεχνητής νοημοσύνης: η περίπτωση των αυτόνομων οχημάτων

Abstract

Η ανάπτυξη της υπολογιστικής ισχύος, η διαθεσιμότητα των δεδομένων και η πρόοδος των αλγορίθμων έχουν μετατρέψει την τεχνητή νοημοσύνη σε μία από τις πλέον στρατηγικές τεχνολογίες του 21ου αιώνα. Μέσα λοιπόν από αυτό το διακύβευμα, που δεν θα μπορούσε να είναι σημαντικότερο και εν μέσω σκληρού παγκόσμιου ανταγωνισμού, σκοπός της παρούσας μελέτης είναι, πέρα από τον προφανή συγκερασμό των δύο επιστημών, ήτοι της νομικής και της σύγχρονης τεχνολογικής επιστήμης, να θιχτεί το κομμάτι εκείνο της Τεχνητής Νοημοσύνης και της τεχνολογίας των αυτόνομων οχημάτων, το οποίο κατά γενική ομολογία δεν έχει αναπτυχθεί εκτενώς και συγκεντρωμένα σε κάποιο ενιαίο έγγραφο έως και σήμερα. Συγκεκριμένα, όπως άλλωστε κάθε νέα τεχνολογία ή εργαλείο, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για το καλό όσο και για κακόβουλες πράξεις. Έτσι, ενώ η Τεχνητή Νοημοσύνη μέσω των αυτόνομων οχημάτων και της αυτόνομης λήψης αποφάσεων που καλούνται αυτά να πάρουν δημιουργεί πολλές νέες ευκαιρίες, την ίδια στιγμή συνεπάγεται και προκλήσεις, μεταξύ των οποίων είναι και ο προβληματισμός σχετικά με την καταλληλότητα ορισμένων θεσπισμένων κανόνων για ζητήματα ασφάλειας, αστικού ή/και ποινικού δικαίου και σε σχέση την ευθύνη που προκύπτει σε περίπτωση ζημίας απέναντι στα θύματα. Επομένως, η μεθοδολογία που ακολουθείται στο Α' μέρος της μελέτης αφορά την ανάλυση ορισμένων σημαντικών πτυχών των αυτόνομων οχημάτων, ήτοι των χαρακτηριστικών της αυτοματοποιημένης και συνδεδεμένης κίνησης, ενώ το Β' μέρος επικεντρώνεται σε όλα εκείνα τα ζητήματα νομικού περιεχομένου που προκύπτουν κάθε φορά από το κείμενο και ταυτόχρονα αναλύονται οι ήδη υπάρχοντες νομικοί κανόνες που ρυθμίζουν κάθε πεδίο, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Έπειτα, αφού εντοπισθούν οι ελλείψεις ή η ακαταλληλότητα αυτών προτείνονται λύσεις για την υιοθέτηση νέων προσαρμοσμένων ρυθμίσεων που θα ακολουθούν τις ταχαίως αναπτυσσόμενες τεχνολογικές εξελίξεις του κλάδου των αυτόνομων οχημάτων, με γνώμονα πάντα τις αξίες της Ένωσης και του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της. Τέλος, εύλογο είναι πως απαιτείται ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και λογοδοσίας γύρω από την ανάπτυξη και τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης, πράγμα που σημαίνει πως η ΕΕ θα πρέπει, έχοντας ήδη τα κύρια συστατικά, να συνενώσει τις δυνάμεις της και με συντονισμένη προσέγγιση σε ένα σταθερό ευρωπαϊκό πλαίσιο να αξιοποιήσει στον μέγιστο βαθμό τις ευκαιρίες που προσφέρει η Τεχνητή Νοημοσύνη και να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις που δημιουργούνται, ώστε να λάβει δικαιωματικά μια αναγνωρισμένη ηγετική θέση στις ρομποτικές, καθώς και στις καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις.