Η επίδραση της κοινωνικής στήριξης στον αυτοπροσδιορισμό και την ποιότητα ζωής ενήλικων ατόμων με αναπηρίες

Abstract

Τα τελευταία χρόνια, η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει επιφέρει πολλές αλλαγές σε πολλούς τομείς της ζωής του ανθρώπου, με αποτέλεσμα κάποιες από αυτές να έχουν θετικό και κάποιες αρνητικό αντίκτυπο σε άτομα με ή χωρίς κάποιου είδους αναπηρία. Η κοινωνική στήριξη, ο αυτοπροσδιορισμός και η ποιότητα ζωής είναι σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την σωματική και ψυχολογική ευημερία των ατόμων που έχουν κάποια αναπηρία. Οι έννοιες της κοινωνικής στήριξης, του αυτοπροσδιορισμού και της ποιότητας ζωής συσχετίζονται άρρηκτα μεταξύ τους, βοηθώντας τα άτομα με ή χωρίς αναπηρίες να προσαρμοστούν στο περιβάλλον τους και να ανταποκριθούν όσο περισσότερο μπορούν στις αλλαγές που τυχόν προκύπτουν. Η παρούσα ερευνητική εργασία εξετάζει την επίδραση που έχει η κοινωνική στήριξη στον αυτοπροσδιορισμό και την ποιότητα ζωής ενήλικων ατόμων με αναπηρίες και συγκεκριμένα ατόμων με οπτική αναπηρία και ατόμων με κινητική αναπηρία. Προκειμένου να συλλεχθούν τα δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν 3 εργαλεία, η κλίμακα αυτοπροσδιορισμού «ARC’s Self-Determination Scale», για την εξέταση του βαθμού αυτοπροσδιορισμού των ατόμων, το ερωτηματολόγιο «WHOQOL-BREF» του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), για την εξέταση της ποιότητας ζωής και το ερωτηματολόγιο της «Κοινωνικής στήριξης» των Sarason, Levine, Basham και Sarason, B. R. (1983). Η συγκεκριμένη κλίμακα και τα παρόντα ερωτηματολόγια χορηγήθηκαν σε 40 άτομα με οπτική αναπηρία και σε 40 άτομα με κινητική αναπηρία, οι ηλικίες των οποίων κυμάνθηκαν από 18 ετών μέχρι 66 ετών και άνω. Μέσα από την ανάλυση των αποτελεσμάτων φάνηκε πως τα άτομα με οπτική αναπηρία παρουσίασαν καλύτερα επίπεδα αυτοπροσδιορισμού, συγκριτικά με τα άτομα με κινητική αναπηρία. Το ίδιο συμπέρασμα προκύπτει και για την κοινωνική στήριξη, καθώς τα άτομα με οπτική αναπηρία έχουν περισσότερα άτομα που μπορούν να εμπιστευτούν και να στηριχθούν, κάτι που δεν υφίσταται για τα άτομα με κινητική αναπηρία. Βέβαια, η ικανοποίηση που νιώθουν τα άτομα με οπτική και κινητική αναπηρία σχετικά με την κοινωνική στήριξη, παραμένει η ίδια. Ωστόσο, στο κομμάτι που αφορά την ποιότητα ζωής, η βαθμολογία των δύο ομάδων με αναπηρία κυμάνθηκε στα ίδια επίπεδα, χωρίς να υπάρχουν μεταξύ τους διαφορές. Ο περιορισμένος αριθμός των ατόμων που συμμετείχαν στην παρούσα ερευνητική εργασία, δεν είναι ικανός ώστε να γενικευτούν τα αποτελέσματα που προέκυψαν. Παρόλα αυτά, η παρούσα έρευνα θα μπορούσε να αποτελέσει δίοδο για τη συνέχιση της σε μεγαλύτερο δείγμα ατόμων, ενσωματώνοντας και άλλες αναπηρίες, προκειμένου τα συγκεκριμένα άτομα ανεξαιρέτως αναπηρίας να βελτιώσουν ακόμα περισσότερο τον αυτοπροσδιορισμό τους, την ποιότητα ζωής τους και κατ’ επέκταση να εισπράττουν όποτε και όταν χρειάζονται την κοινωνική στήριξη.