Η κοινωνική συμπερίληψη στο γενικό σχολείο: απόψεις των εκπαιδευτικών γενικής και ειδικής αγωγής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση σχετικά με τη συνύπαρξη και συνεργασία παιδιών με και χωρίς ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες/ αναπηρίες, τόσο στη διάρκεια του μαθήματος, όσο και στο διάλειμμα

Abstract

Η προσπάθεια που καταβάλλεται για τη συνύπαρξη και ενσωμάτωση όλων των παιδιών στο κοινωνικό πλαίσιο του σχολείου, έτσι ώστε να αισθάνονται ισάξια μέλη της «κοινωνίας» του σχολείου, ονομάζεται κοινωνική συμπερίληψη. Στις μέρες μας είναι ευρέως διαδεδομένη και εφαρμόζεται σε διάφορα πλαίσια ανά τον κόσμο. Η εφαρμογή αυτή δεν είναι πάντα επιτυχής, πόσο μάλλον λειτουργική. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνηθούν και να συγκριθούν οι απόψεις των εκπαιδευτικών γενικής και ειδικής αγωγής, σχετικά με την κοινωνική συμπερίληψη παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες/ αναπηρίες στο γενικό σχολείο, τόσο στην ώρα του μαθήματος όσο και κατά τη διάρκεια του διαλείμματος. Για το σκοπό αυτό επιλέχθηκαν τυχαία 26 εκπαιδευτικοί, 12 της γενικής παιδείας και 14 της ειδικής αγωγής, που υπηρετούν στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, και χρησιμοποιήθηκε το ερευνητικό εργαλείο της ημι-δομημένης συνέντευξης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η πλειοψηφία των συμμετεχόντων ανταποκρίθηκε θετικά ως προς την ύπαρξη οφέλους για τα παιδιά με ΕΕΑ και αναπηρία από τη συμπεριληπτική διαδικασία, με μεγαλύτερο όφελος, αυτό της ανάπτυξης της κοινωνικοποίησης τους. Ενώ, όλοι οι εκπαιδευτικοί ήταν θετικοί, όσον αφορά τα οφέλη που προσδίδει η συμπερίληψη στα τυπικώς αναπτυσσόμενα παιδιά, με βασικότερο όφελος την απόκτηση ενσυναίσθησης, αποδοχής του διαφορετικού , κοινωνικής ευαισθησίας και σεβασμού. Συγκριτικά με το διάλειμμα και την ώρα του μαθήματος, οι διαφορές ήταν εμφανείς, με τους εκπαιδευτικούς να υποστηρίζουν ότι ενώ την ώρα του μαθήματος, αναθέτουν στα παιδιά ομαδικές εργασίες, με τις ομάδες να απαρτίζονται τόσο από παιδιά χωρίς όσο και με ΕΕΑ, κατά τη διάρκεια του διαλείμματος, που τα παιδιά δεν «υποχρεώνονται» από κάποιον να επιλέξουν τις παρέες τους, φαίνεται να μην αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Στους ανασταλτικούς παράγοντες, πρωτοστάτησε το θέμα των υποδομών/εγκαταστάσεων και του προσωπικού, το οποίο υπολείπεται γνώσεων και ατόμων. Ενώ όσον αφορά τις γνώσεις που θεωρούν οι εκπαιδευτικοί ότι θα τους ήταν χρήσιμες για να καταστούν αποδοτικότεροι, ανέφεραν ως επί το πλείστον πρακτικές εφαρμογές και βιωματικά σεμινάρια, ενώ αρκετά ψηλά στη λίστα προτιμήσεων βρέθηκαν και τα προγράμματα που θα ενισχύσουν την ενσυναίσθηση των γονέων και των παιδιών. Τέλος, οι δύο κατηγορίες εκπαιδευτικών δε φάνηκε να έχουν μεγάλες αποκλίσεις στις απόψεις τους.