Ποιοτική ανάλυση λαθών μαθητών δημοτικού με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και τυπικών συνομηλίκων τους στην αναγνωστική κατανόηση επιχειρηματολογικών κειμένων

Abstract

Η κριτική ανάγνωση επιχειρηματολογικών κειμένων συνιστά σημαντικό εφόδιο όχι μόνο για την ακαδημαϊκή επιτυχία και τη διά βίου μάθηση, αλλά και για τον εργασιακό χώρο, την ενεργό συμμετοχή στο σύγχρονο κοινωνικό και πολιτιστικό βίο και τη λήψη συνειδητών καθημερινών αποφάσεων. Εντούτοις, η κατανόηση εκτενών γραπτών επιχειρημάτων προϋποθέτει τη συντονισμένη διεκπεραίωση ενός συνόλου γνωστικών διαδικασιών, οι οποίες, σε συνδυασμό με την εγγενή πολυπλοκότητα του κειμενικού είδους, καθιστούν την επιτυχή ανάγνωσή τους ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο για τους μαθητές. Η παρούσα έρευνα αποσκοπεί στην παραγωγή ερευνητικά τεκμηριωμένων δεδομένων αναφορικά με την επίδοση και τα είδη λαθών που κάνουν οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (ΕΜΔ) και τυπικής ανάπτυξης (ΤΑ) των Ε' και Στ' τάξεων του δημοτικού στην αναγνωστική κατανόηση επιχειρηματολογικών κειμένων. Η αξιολόγηση της ικανότητας κατανόησης των 142 συμμετεχόντων (41 με ΕΜΔ και 101 ΤΑ) υλοποιήθηκε μέσω αυτοσχέδιας δοκιμασίας, η οποία περιλάμβανε τρία κείμενα με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν δυσχέρεια των μαθητών στην κατανόηση των κειμένων, καθώς επίσης και επίδραση της προϋπάρχουσας γνώσης στην επίδοσή τους. Και οι δύο ομάδες συμμετεχόντων παρουσίασαν σημαντική δυσκολία στην επισήμανση των δομικών στοιχείων των κειμένων, η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην εξαιρετικά ελλιπή γνώση του επιχειρηματολογικού σχήματος που διαθέτουν. Ωστόσο, οι μαθητές με ΕΜΔ σημείωσαν σημαντικά χαμηλότερη επίδοση από τους ΤΑ συνομηλίκους τους. Τέλος, η ποιοτική ανάλυση λαθών έδειξε ποιοτική αντιστοιχία στις λανθασμένες απαντήσεις των δύο ομάδων, γεγονός που υποδηλώνει ότι η περιορισμένη ικανότητα κατανόησης των μαθητών αποτελεί απόρροια της ανεπαρκούς διδασκαλίας του επιχειρηματολογικού κειμένου στο ελληνικό δημοτικό σχολείο. Τα λάθη των συμμετεχόντων και ιδίως των μαθητών με ΕΜΔ φανερώνουν αδυναμία χρήσης κατάλληλων στρατηγικών για την κατανόηση των κειμένων και τη διατήρηση της κειμενικής συνοχής. Βάσει, λοιπόν, των παραπάνω, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη για παροχή σαφούς και συστηματικής διδασκαλίας, επικεντρωμένης στην αναγνώριση των επιχειρηματολογικών δομών και τον εντοπισμό των κύριων συστατικών τους.