Θεωρητικές προσεγγίσεις του εγκλήματος – Η μεταχείριση του εγκληματία. Η φυλακή ως θεσμός σωφρονισμού και καταστολής.

Abstract

Η παρούσα εργασία υποδιαιρείται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος επιχειρείται μία προσέγγιση των εννοιολογικών στοιχείων του εγκλήματος, (κανόνες – ποινικός νόμος, παραβάσεις, κυρώσεις- ποινές) με τις βασικές λειτουργίες και χαρακτηριστικά του εγκλήματος, ενώ παράλληλα γίνεται αναφορά στην εγκληματολογική σκέψη από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Ακολουθεί η παρουσίαση της ίδρυσης της εγκληματολογίας, το πώς διαμορφώθηκαν οι πρώτες διαφωνίες καθώς και τις διάφορες θεωρίες (βιολογικές, ψυχολογικές, κοινωνιολογικές), ενώ η πολυπαραγοντική προσέγγιση ως συνδυασμός των διαφόρων θεωριών, και η κριτική ριζοσπαστική εγκληματολογία με την αντιμετώπιση του εγκληματικού φαινομένου ως πολιτικού φαινομένου, ολοκληρώνει την σκιαγράφηση της εγκληματολογικής επιστήμης. Το πρώτο μέρος τελειώνει με μια ιστορική επισκόπηση, του πως αντιδρούσαν οι κοινωνίες στο έγκλημα και πώς μεταχειρίζονταν τον εγκληματία από τις αρχαϊκές πρωτόγονες κοινωνίες μέχρι την σύγχρονη εποχή. Το δεύτερο μέρος περιγράφει την φυλακή ως θεσμό καταστολής και σωφρονισμού. Αναφέρονται οι κοινωνιολογικές θεωρίες που ερμηνεύουν την σκοπιμότητα της φυλακής, όπως και μία ιστορική αναδρομή της γέννησης και εξέλιξης της φυλακής, και των διάφορων σωφρονιστικών συστημάτων στην οποία βασίστηκε η λειτουργία της. Παρουσιάζονται επίσης οι εναλλακτικές μέθοδοι ανοιχτού τύπου έκτισης της ποινής. Αντικείμενο της εργασίας αποτελούν και οι μεταρρυθμίσεις 6 της Ελληνικής σωφρονιστικής πραγματικότητας από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους. Στον τελευταίο σωφρονιστικό Κώδικα (Ν. 2227/1999) περιγράφονται τα βασικά άρθρα λειτουργίας του, και γίνεται μια κριτική αποτίμηση των αδυναμιών και των δυσχερειών κατά την εφαρμογή του. Τέλος στο τελευταίο κεφάλαιο καταγράφονται τα συμπεράσματα και οι τάσεις της σύγχρονης αντεγκληματικής και σωφρονιστικής πολιτικής.