Η οικονομική αξιολόγηση της λειτουργίας του χρήματος και η έννομη ρύθμισή της στις ιδιωτικές συναλλαγές.

Abstract

Η παρούσα διπλωματική πραγματεύεται το ρόλο και τη λειτουργία του χρήματος στις ιδιωτικές συναλλαγές τόσο από την νομική σκοπιά όσο και εξετάζοντας τις οικονομικές του προεκτάσεις. Στην αρχή απαντούνται τα βασικά ερωτήματα αναφορικά με το τί είναι το χρήμα, τι είναι η χρηματική ενοχή, ποιες είναι οι ιδιότητές του και πως αυτές επηρεάζουν τις συναλλαγές καθώς και τον τρόπο, με τον οποίο ο νομοθέτης αντιμετωπίζει τις λειτουργίες αυτές και αναλύονται οι διακρίσεις σε χρήμα υπό στενή και ευρεία έννοια, χρήμα-πράγμα και χρήμα-απαίτηση καθώς και χρήμα υπό στενή και ευρεία έννοια. Έπειτα γίνεται μία ευσύνοπτη παρουσίαση των οικονομικών -κοινωνικών λειτουργιών του χρήματος, δηλαδή η λειτουργία του ως κύριο συναλλακτικό μέσο , η λογιστική, δηλαδή η συμβολή του ως μέτρο σύγκρισης της αξίας των αγαθών, η αποταμιευτική που εκφράζεται ως φορέας αποθεματοποίησης της αξίας και καθώς και η ρευστότητα ως ιδιότητα του χρήματος. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι βασικές αρχές που διέπουν τα νομισματικά συστήματα όσον αφορά τον τρόπο, με τον οποίο αντιμετωπίζεται το ζήτημα της αναπροσαρμογής της παροχής και αντίστοιχα της αντιπαροχής, σε περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο επέλθει μεταβολή στην αξία της νομισματικής μονάδας της συναλλαγής δίνοντας έμφαση στην κρατούσα νομιναλιστική αρχή, αφενός γιατί έχει επικρατήσει σχεδόν καθολικά, όχι πάντως αναντίρρητα καθώς υπάρχουν και υποστηρικτές της θεωρίας του βαλορισμού, και αφετέρου, γιατί αυτή η αρχή εγείρει και τις μεγαλύτερες συγκρούσεις με βασικές αρχές των δύο αντιμαχόμενων πλευρών την ασφάλεια του δικαίου και των συναλλαγών από την μία και την απονομή πραγματικής δικαιοσύνης από την άλλη. Επειδή η ακραιφνής και απαρέγκλιτη εφαρμογή της νομιναλιστικής αρχής μπορεί πολλές φορές να οδηγήσει σε προφανή και άδικα αποτελέσματα τόσο η θεωρία όσο και η νομολογία έχουν επιστρατεύσει για χάρη της πραγματικής εξισωτικής δικαιοσύνης την εφαρμογή των γενικών αρχών του Αστικού Δικαίου και ειδικότερα των άρθρων 281, 288 και 388 ΑΚ η χρησιμότητα και αποτελεσματικότητα καθενός από τα οποία εξετάζεται ξεχωριστά. Περαιτέρω η διπλωματική εργασία καταπιάνεται με τους νομισματικούς περιορισμούς τους κανόνες δηλαδή που στοχεύουν στο να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον προστασίας των μερών από μία επιγενόμενη μεταβολή στην αξία του νομίσματος, τις κατηγορίες αυτών και τη στάση που έχει κρατήσει η έννομη τάξη απέναντι τους η οποία πέρασε από την αρχική απαγόρευση στο επιτρεπτό των ασφαλιστικών ρητρών. Προς το τέλος η εργασία πραγματεύεται δύο πολύ σημαντικά ζητήματα σχετικά με τη ρύθμιση της λειτουργίας του χρήματος στις ιδιωτικές συναλλαγές. Το πρώτο είναι η ανώμαλη εξέλιξη της χρηματικής ενοχής δίνοντας το γενικό περίγραμμα των κανόνων που διέπουν την ανώμαλη εξέλιξη της χρηματικής ενοχής, τις βασικές υποκατηγορίες και τις προβλεπόμενες συνέπειες που προβλέπει ο ελληνικός Αστικός Κώδικας. Το δεύτερο θέμα, εξίσου δαιδαλώδες και αμφιλεγόμενο, είναι το κατά πόσο υφίσταται ή όχι η έννοια της αδυναμίας παροχής στην χρηματική ενοχή. Παρότι η άμεση απάντηση είναι αρνητική, καθώς με αυτό συντάσσεται τόσο η νομολογία των δικαστηρίων όσο και η πλειοψηφία της θεωρίας το ζήτημα παρουσιάζει μία ενδιαφέρουσα προβληματική.