Το πλέγμα των εννόμων συνεπειών της υπαναχώρησης στη σύμβαση εξ' αποστάσεως και η σχετική ευθύνη του καταναλωτή

Abstract

Αδιαμφισβήτητα, τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα από το έτος 2019 υπήρξε ιδιαίτερη η μέριμνα του Ενωσιακού νομοθέτη για την ενισχυμένη θωράκιση των συμφερόντων των καταναλωτών εντός του ευρωπαϊκού χώρου. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον μπορεί να εξηγηθεί ευλόγως από το γεγονός ότι βιώνουμε τη φάση της ψηφιακής εποχής, έναντι της οποίας ο μέσος καταναλωτής δεν φαίνεται απόλυτα εξοικειωμένος. Από την άλλη πλευρά, η χρήση των νέων προοπτικών της ενιαίας αγοράς ψηφιακών υπηρεσιών έχει διευκολύνει τους καταναλωτές στην καθημερινότητά τους, πραγματικότητα που «άνθησε» κυρίως στις εποχές της πανδημίας του Covid -19. Οι παραδοσιακά, δια ζώσης καταρτιζόμενες συμβάσεις μεταξύ εμπόρων και καταναλωτών, αντικαταστάθηκαν, στο μεγαλύτερο μέρος τους, από τις εξ’ αποστάσεως συναπτόμενες συμβάσεις και ιδίως τις ηλεκτρονικές συμβάσεις, οι οποίες κυριάρχησαν στο καταναλωτικό κοινό. Διαπιστώνει, ωστόσο, κανείς ευχερώς ότι η αδυναμία του καταναλωτή να βεβαιωθεί ως προς τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του προϊόντος που «παραγγέλνει», ως εγγενές στοιχείο της συμβάσεως εξ’ αποστάσεως, δε θα μπορούσε να μη συνοδεύεται από τη δυνατότητά του να αποδεσμευτεί από την αγορά του, σε περίπτωση που αυτή δεν ανταποκρίνεται εν τέλει στις προσδοκίες του. Τούτο, το πετυχαίνει με την άσκηση του διαπλαστικού δικαιώματος της υπαναχώρησης. Έτσι, σκοπός της εν θέματι εργασίας είναι η παρουσίαση του εθνικού νομοθετικού πλαισίου, όπως αυτό διαγράφεται στον θεμελιωδέστερο για την προστασία του καταναλωτή Νόμο 2251/1994, όπως αυτός ισχύει και εφαρμόζεται σήμερα, αναφορικά και προεχόντως με το δικαίωμα υπαναχώρησης στις συμβάσεις εξ’ αποστάσεως. Αρχικά, θα προταχθεί η εννοιολογική οριοθέτηση των «συμβάσεων εξ’ αποστάσεως» καθώς και τα εγγενή χαρακτηριστικά τους, ενώ, στη συνέχεια, το μεγαλύτερο μέρος της παρούσας εργασίας θα αφιερωθεί στη συστηματική παρουσίαση των άρθρων 3ε «Δικαίωμα υπαναχώρησης», 3στ «Παράλειψη ενημέρωσης σχετικά με το δικαίωμα υπαναχώρησης», 3ζ «Άσκηση δικαιώματος υπαναχώρησης», 3η «Αποτελέσματα της υπαναχώρησης» 3θ «Υποχρεώσεις του προμηθευτή σε περίπτωση υπαναχώρησης», 3ι «Υποχρεώσεις του καταναλωτή σε περίπτωση υπαναχώρησης», 3ια «Συνέπειες της άσκησης του δικαιώματος υπαναχώρησης σε συνδεδεμένες συμβάσεις» και 3ιβ «Εξαιρέσεις από το δικαίωμα υπαναχώρησης» του ιδίου ως άνω Νόμου περί προστασίας του καταναλωτή. Στο πλαίσιο αυτό, θα επιχειρηθεί μια συγκριτική επισκόπηση του δικαιώματος της «καταναλωτικής υπαναχώρησης» με τις αντίστοιχες διατάξεις του Γενικού Ιδιωτικού Δικαίου, ιδίως δε με το δικαίωμα της νόμιμης υπαναχώρησης στις συμβάσεις πωλήσεως κατά τον αναμορφωμένο, Αστικό Κώδικα, δυνάμει της θέσπισης του πρόσφατου υπ’ αριθμ. 4967/2022 Νόμου, ο οποίος υπήρξε η νομοπαραγωγική προσπάθεια του Έλληνα Νομοθέτη να ενσωματώσει έτι μια φορά το δευτερογενές δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και συγκεκριμένα της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/771 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2019, σχετικά με ορισμένες πτυχές που αφορούν τις συμβάσεις για τις πωλήσεις αγαθών. Κατά την ανάλυση των παραπάνω ζητημάτων, ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης, θα είναι σε θέση να αποκομίσει μια ολοκληρωμένη εικόνα για το τυποποιούμενο στο νόμο περί προστασίας του καταναλωτή δικαίωμα της υπαναχώρησης.