Προσωπικά δεδομένα στις εργασιακές σχέσεις υπό το φως των σύγχρονων νομοθετικών εξελίξεων.

Abstract

Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις έχουν αυξήσει εκθετικά την κλίμακα της συλλογής δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με συνέπεια η προστασία και η ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων αποτελούν ζητήματα μέγιστης σημασίας. Με την παρούσα μελέτη επιδιώκεται να αναδειχθούν τα ζητήματα εκείνα που προκύπτουν από τη συλλογή και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων στον εργασιακό τομέα. Η εκτεταμένη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων του εργαζομένου λαμβάνει χώρα ήδη από το προσυμβατικό στάδιο και αναπόφευκτα εκτείνεται στο στάδιο σύναψης της σύμβασης εργασίας καθώς και μετά τη λύση αυτής. Τα αλματώδη τεχνολογικά επιτεύγματα, η είσοδος των νέων τεχνολογικών εξελίξεων στο χώρο εργασίας καθώς και οι νέες μορφές εργασίας ανέδειξαν σημαντικούς κινδύνους για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων. Η βιντεοεπιτηρήση μέσω κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης, η παρακολούθηση της χρήσης του εταιρικού διαδικτύου και των επικοινωνιών με λογισμικά, η γεωγραφική παρακολούθηση των εταιρικών οχημάτων μέσω συστημάτων GPS, η τηλεργασία, ακόμη και ο έλεγχος δια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν ορισμένες από τις σύγχρονες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι. Η σύγκρουση της επιχειρηματικής ελευθερίας του εργοδότη με την προστασία των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων, οδηγούν στο ερώτημα κατά πόσο υπάρχει εύλογη αξίωση ιδιωτικότητας και διαφύλαξης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των εννόμων συμφερόντων των εργαζομένων στο πλαίσιο της σύμβασης εργασίας. Η ανάγκη συνεκτικότητας και ομοιομορφίας του νομοθετικού πλαισίου στα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων οδήγησε στην ψήφιση του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων 2016/679/ΕΚ. Ο Κανονισμός, παρά την πρόθεση ομοιομορφίας, παρέχει στον εθνικό νομοθέτη, με το άρθρο 88 παράγραφος 1, εξουσιοδότηση θέσπισης ειδικότερων κανόνων στο πλαίσιο της απασχόλησης, οι οποίοι θα διασφαλίζουν την προστασία των δικαιωμάτων έναντι της επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων. Συγκεκριμένα η Ελλάδα θέσπισε συμπληρωματικά μέτρα εφαρμογής του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (ΓΚΠΔ) και ενσωμάτωσε την Οδηγία (ΕΕ) 2016/680 με τον Ν. 4624/2019, ο οποίος, μεταξύ άλλων, εξειδικεύει θέματα που αφορούν την επεξεργασία δεδομένων στον εργασιακό χώρο. Η διασφάλιση της ισορροπίας μεταξύ εργασίας και ιδιωτικού βίου καθίσταται αναγκαία ώστε να εξασφαλίζεται αφενός η εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων και αφετέρου ο περιορισμός του κινδύνου της προσωπικότητας και ιδιωτικότητας των εργαζομένων, παρά τα αντικρουόμενα συμφέροντα εργαζομένων και εργοδοτών. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να προβεί στην αποσαφήνιση των αρχών που διέπουν τη νόμιμη διενέργεια της επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων. Συγκεκριμένα, εξετάζεται το ζήτημα της προστασίας δεδομένων, όπως ορίζεται μέσα από τους κανόνες και τις διατάξεις του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (ΓΚΠΔ), του εθνικού Νόμου 4624/2019 και των συνταγματικών προβλέψεων. Ακολούθως, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις υφιστάμενες μορφές επιτήρησης και εξετάζονται τα σημεία της νομιμότητάς τους όταν ασκούνται από την εργοδοσία. Στη συνέχεια, η συζήτηση αφορά στα δικαιώματα των δύο συμβαλλόμενων μερών στο πλαίσιο της εργασιακής σχέσης, δηλαδή του εργοδότη και του εργαζόμενου σχετικά με το οικείο ζήτημα, και τέλος παρουσιάζονται οι κυρώσεις οι οποίες επιβάλλονται στους παραβάτες του ΓΚΠΔ και του εθνικού Νόμου, προκειμένου να ενισχυθεί η προστασία της ιδιωτικότητας του εργαζομένου.