Έμμεσες τεχνικές ελέγχου

Abstract

Η παραοικονομία και η φοροδιαφυγή, δύο φαινόμενα αλληλένδετα, όπου το ένα τροφοδοτεί το άλλο, περιορίζουν τα φορολογικά έσοδα ενός κράτους και διαταράσσουν την ομαλή άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής προκαλώντας μείζον κοινωνικό και οικονομικό θέμα προς επίλυση. Η παρούσα διπλωματική εργασία αφορά την παρουσίαση και ανάλυση των έμμεσων τεχνικών ελέγχου που αποτελούν μεθόδους προσδιορισμού των ακαθαρίστων εσόδων των επιτηδευματιών και φυσικών προσώπων, παρέχοντας στη Φορολογική Διοίκηση κάθε κράτους τη δυνατότητα επανεκτίμησης του πραγματικού φορολογητέου εισοδήματος. Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας των ελεγκτικών μηχανισμών, οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου προτάθηκαν από τον ΟΟΣΑ και ξεκίνησαν να εφαρμόζονται σε αρκετές χώρες-μέλη του από τα μέσα της δεκαετίας του 2000. Στην Ελλάδα, η πρώτη θεσμοθέτηση τους, ως εργαλείο του φορολογικού ελέγχου για τον προσδιορισμό της μη δηλωθείσας φορολογητέας ύλης, πραγματοποιήθηκε το 2012. Οι τεχνικές αυτές υιοθετήθηκαν με στόχο την αντιμετώπιση της αυξημένης φοροδιαφυγής και την ανάδειξη φορολογητέας ύλης που διέφευγε μέσω των παραδοσιακών μεθόδων ελέγχου, παρέχοντας στις ελεγκτικές υπηρεσίες σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία και μεθόδους για την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση του έργου τους. Οι τεχνικές ελέγχου που εφαρμόζονται πλέον στη χώρα μας, βάσει της ελληνικής νομοθεσίας είναι πέντε: η τεχνική της ανάλυσης ρευστότητας του φορολογουμένου, της καθαρής θέσης αυτού, του ύψους των τραπεζικών καταθέσεων και των δαπανών σε μετρητά, της αρχής των αναλογιών και η τεχνική σχέσης της τιμής πώλησης προς το συνολικό όγκο κύκλου εργασιών. Οι τρείς πρώτες αφορούν τα φυσικά πρόσωπα και είναι αυτές που εφαρμόζονται και από τις ελληνικές ελεγκτικές υπηρεσίες σήμερα.