Εργασιακές σχέσεις σε καιρό πανδημίας και προστασία προσωπικών δεδομένων

Abstract

Τα προβλήματα κατά την διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, ιδίως κατά τις περιόδους έξαρσης των κρουσμάτων, αναδύθηκαν κυρίως σε τέσσερα πεδία. Το πρώτο αφορούσε την διενέργεια εκ μέρους των εργοδοτών ελέγχων διαφόρων κατηγοριών προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων, ιδίως δε δεδομένων υγείας, στην προσπάθειά τους να συμμορφωθούν με πρόσθετες υποχρεώσεις που θεσμοθετήθηκαν τους κρίσιμους μήνες, αλλά και με την γενικότερη υποχρέωσή τους για εξασφάλιση της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων. Το δεύτερο σχετιζόταν με την συχνότερη χρήση της τηλεργασίας ως μορφής απασχόλησης των εργαζομένων, προς αποφυγή της εξάπλωσης της πανδημίας του κορωνοϊού, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις έλαβε και υποχρεωτικό χαρακτήρα, το τρίτο εκτεινόταν στους όρους παροχής της εργασίας των εργαζομένων και στις επιπτώσεις που προκαλούσε τυχόν μη συμμόρφωση με αυτούς, ενώ το τέταρτο αφορούσε τις αυξημένες υποχρεώσεις των εργοδοτών ως υπεύθυνων επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Η πανδημία του κορωνοϊού δημιούργησε μεν νέα ζητήματα στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων, τα οποία όμως μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με εργαλείο τις υφιστάμενες νομοθετικές ρυθμίσεις του Γ.Κ.Π.Δ., κατάλληλα εφαρμοζόμενες. Οι νέες τεχνολογίες διευκόλυναν σε μεγάλο βαθμό την αντιμετώπιση του κύριου ζητήματος του περιορισμού της διάδοσης του κορωνοϊού, ενώ τέθηκαν τα θεμέλια για ανάπτυξή τους και στην μετά – Covid εποχή. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων θωρακίστηκε σε μεγάλο βαθμό από τον Γ.Κ.Π.Δ. με διατάξεις οι οποίες προσέφεραν λύσεις και κατά τις κρίσιμες στιγμές της έξαρσης της πανδημίας του κορωνοϊού, με αποτέλεσμα να μην χρειαστεί να θυσιαστεί η εν λόγω προστασία στον βωμό του επιχειρείν και της ανάγκης διατήρησης της λειτουργίας της οικονομίας και της αγοράς. Έννομα, συνεπώς, συμφέροντα των εργοδοτών δεν έμειναν ανεκπλήρωτα, αλλά προσαρμόστηκαν, βάσει της αρχής της αναλογικότητας, στις νέες ανάγκες της εποχής, σταθμισμένα με το συνταγματικό δικαίωμα των εργαζομένων στον ιδιωτικό βίο. Άξιο επισήμανσης, πάντως, είναι το γεγονός ότι, παρά την υπαγωγή των νέων ζητημάτων προστασίας προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων κατά την περίοδο της πανδημίας σε πλείστες νομοθετικές διατάξεις του Γ.Κ.Π.Δ., στην πράξη η συμμόρφωση των εργοδοτών αποδείχθηκε δυσχερής, όχι μόνο ως προς τις προϋποθέσεις για την νόμιμη διενέργεια των νέων πράξεων επεξεργασίας στις οποίες κλήθηκαν να προβούν, αλλά και ως προς τις συνακόλουθες νέες υποχρεώσεις που κλήθηκαν να εκπληρώσουν, με κυριότερη αυτή της διενέργειας εκτίμησης αντικτύπου. Βασικός λόγος της εν λόγω αδυναμίας των εργοδοτών θα μπορούσε να θεωρηθεί η έλλειψη κουλτούρας προστασίας των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων και η συνακόλουθη έλλειψη μηχανισμών πρόληψης συμβάντων παραβίασης, που διακατέχει τις περισσότερες επιχειρήσεις στην χώρα μας. Η έντονη συζήτηση που αναπτύχθηκε, κατά την περίοδο του κορωνοϊού, για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων, ίσως γίνει η αφορμή για να αφυπνιστούν περισσότεροι εργοδότες και να υιοθετήσουν πρακτικές συμμόρφωσης με τον Γ.Κ.Π.Δ., αποφεύγοντας βαρύτατες κυρώσεις σε κατασταλτικό στάδιο.