Διερεύνηση του βαθμού ετοιμότητας της αποτελεσμαστικής εφαρμογής των διαδικασιών εσωτερικού ελέγχου στις αποκεντρωμένες διοικήσεις στην Ελλάδα

Abstract

Στη σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης, που χαρακτηρίζεται από έντονη ευμεταβλητότητα του κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος, ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, εντεινόμενο ανταγωνισμό και ολοένα αυξανόμενη αλληλεπίδραση μεταξύ των επιμέρους δρώντων στο παγκόσμιο στερέωμα, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη άμεσης και αποτελεσματικής προσαρμογής του συνόλου των επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, τις τελευταίες δεκαετίες έχει εμπεδωθεί η συνεισφορά του εσωτερικού ελέγχου στην εύρυθμη λειτουργία, την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης και των δημοσίων υπηρεσιών. Ο εσωτερικός έλεγχος σχετίζεται άμεσα με την παροχή επαρκών πληροφοριών στα αρμόδια διοικητικά όργανα σχετικά με λογιστικούς και διοικητικούς ελέγχους και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της λειτουργικής ποιότητας σε σχέση με διεθνώς καθιερωμένα πρότυπα. Οι απαντήσεις των συμμετεχόντων στην ποιοτική έρευνα (με πέντε από τους επτά προϊσταμένους των Τμημάτων Εσωτερικού Ελέγχου) και την ποσοτική έρευνα ( 82 Διευθυντές των Διευθύνσεων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων) καταδεικνύουν ότι επί του παρόντος οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις βρίσκονται σε προπαρασκευαστικό στάδιο της εφαρμογής του νέου συστήματος εσωτερικού ελέγχου που προβλέπει ο νόμος 4795/2021, ο οποίος εστιάζει στην πρόληψη. Ο εσωτερικός έλεγχος στους υπό εξέταση φορείς εφαρμόζεται κυρίως κατασταλτικά και έχει κατά βάση τη μορφή οικονομικού ελέγχου, ελέγχου συμμόρφωσης και ελέγχου απάτης. Επίσης μολονότι το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο υφίσταται εδώ και δεκαοκτώ μήνες και μάλιστα χωρίς να έχει προβλεφθεί περίοδος προσαρμογής, η ετοιμότητα εφαρμογής διαδικασιών αποτελεσματικού εσωτερικού ελέγχου από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις είναι εξαιρετικά χαμηλή (για ένα ποσοστό 5% στατιστικού λάθους το δείγμα που επιλέχθηκε είναι περί τα 82 υποκείμενα¬).Οι παράγοντες μη ετοιμότητας τους οποίους κατέδειξαν τα αποτελέσματα τόσο της ποιοτικής όσο και της ποσοτικής έρευνας περιλαμβάνουν καταρχάς την ανεπάρκεια θεσμικού πλαισίου, κυρίως σε ότι αφορά στην οργανωσιακή δομή των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της χώρας, αφού οι οργανισμοί τους προβλέπουν την λειτουργία αυτοτελών τμημάτων εσωτερικού ελέγχου, που έχουν διαφορετικές αρμοδιότητες και λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο από αυτόν που επιτάσσει ο νέος νόμος (4795/2021).