Ο Internet Server ως μόνιμη εγκατάσταση επιχείρησης στη φορολογία εισοδήματος

Abstract

Το ζήτημα του Internet Server ως μόνιμη εγκατάσταση επιχείρησης στη φορολογία εισοδήματος είναι ουσιώδες, πολύπλοκο και αμφιλεγόμενο. Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, ιδίως του διαδικτύου και του άυλου υπολογιστικού νέφους, διευκόλυνε τις επιχειρήσεις να ασκούν ηλεκτρονικό εμπόριο και να μετέχουν στην ψηφιακή οικονομία σε πολλά κράτη μέσω της εκτεταμένης χρήσης των Internet Servers, που κατέχουν είτε οι ίδιες είτε οι επιχειρήσεις πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου (Internet Service Providers). Οι servers έχουν σχεδιαστεί και προγραμματιστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να εκτελούν πάρα πολλές εργασίες στην Κοινωνία της Πληροφορίας, χωρίς να απαιτείται καθόλου η ανθρώπινη διαμεσολάβηση και παρέμβαση ή έστω να χρειάζεται σε πολύ μικρό βαθμό. Η σημασία των servers ως μονίμων εγκαταστάσεων αναδείχθηκε από την άμεση ενασχόληση του Οργανισμού Οικονομικής Ανάπτυξης και Συνεργασίας (ΟΟΣΑ) και των Φορολογικών Αρχών παγκοσμίως, αφού χάραξαν την στρατηγική της εξασφάλισης πως οι επιχειρήσεις, στο σημερινό «ψηφιακοκρατούμενο» περιβάλλον θα καταβάλουν φόρους εκεί όπου έχουν «ηλεκτρονική» μόνιμη εγκατάσταση. Ορισμένες χώρες διατυπώνουν επιφυλάξεις στα άρθρα της μόνιμης εγκατάστασης επιχείρησης του ηλεκτρονικού εμπορίου, που περιέχονται στην Πρότυπη Σύμβαση του ΟΟΣΑ για την Αποφυγής της Διπλής Φορολογίας και του Κεφαλαίου, η οποία εμπνέει τις διατάξεις των διμερών Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας και Κεφαλαίου (ΣΑΔΦ) που καταρτίζουν τα κράτη από το 1952. Έτσι ορισμένες φορές παρατηρούνται διαφορετικές κρατικές φορολογικές πολιτικές και απόψεις για τους servers ως μόνιμη εγκατάσταση επιχείρησης, που μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση και παρερμηνείες και να δυσχεράνει την προσαρμογή του διεθνούς φορολογικού δικαίου, και κατά συνέπεια του ελληνικού φορολογικού δικαίου, στην εποχή που κεντρικό ρόλο έχουν η ψηφιακή οικονομία και το ηλεκτρονικό εμπόριο στις καθημερινές συναλλαγές. Πλέον επειδή όλο και περισσότερες επιχειρήσεις λειτουργούν αποκλειστικά στο διαδίκτυο, ή και μέσω αυτού, και διασχίζουν τα σύνορα της έδρας τους, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για την κατανόηση των φορολογικών συνεπειών της κτήσης Internet Server από μια επιχείρηση, ο οποίος βρίσκεται σε μια άλλη κρατική δικαιοδοσία. Η άρρηκτη σύνδεση του διαδικτύου με την παγκόσμια οικονομία και οι σχετικές κρίσιμες φορολογικές συνέπειες, συνιστούν το έρεισμα για την ανάλυση του θέματος της παρούσας διπλωματικής εργασίας, που στοχεύει στην ενδελεχή μελέτη του θεσμικού πλαισίου για τον Internet Server ως μόνιμη εγκατάσταση επιχείρησης στη φορολογία εισοδήματος και στην ανάδειξη σχετικών υποθέσεων που απασχόλησαν τα Δικαστήρια, τα Υπουργεία και τις Φορολογικές Αρχές παγκοσμίως, προκειμένου να κατανοήσει ο αναγνώστης τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη στο διαρκώς εξελισσόμενο ψηφιακό περιβάλλον και την ανάγκη για ένα σαφέστερο, πιο συνεκτικό και δικαιότερο διεθνές φορολογικό πλαίσιο, που θα τροφοδοτείται με τα απαραίτητα εργαλεία για την απαιτητική προσαρμογή. Αρχικά στο 1ο Κεφάλαιο περιγράφονται οι βασικές αρχές του φορολογικού δικαίου, τα ζητήματα εφαρμογής τους στο ηλεκτρονικό εμπόριο και επεξηγούνται οι έννοιες του ηλεκτρονικού εμπορίου, της ψηφιακής οικονομίας και του εισοδήματος υπό το πρίσμα του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Στη συνέχεια το 2ο Κεφάλαιο επικεντρώνεται στον ρόλο του ΟΟΣΑ στην θεμελίωση της έννοιας της μόνιμης εγκατάστασης επιχείρησης στο διεθνές φορολογικό δίκαιο. Ακολούθως στο 3ο Κεφαλαίο, που είναι και το εκτενέστερο της παρούσας διπλωματικής εργασίας, αναλύονται τα ειδικά ζητήματα του Internet Server (διακομιστή διαδικτύου) ως μόνιμη εγκατάσταση επιχείρησης στη φορολογία εισοδήματος και γίνονται παράλληλα οι απαραίτητες σχετικές αναφορές στα websites (ιστοτόπους), που φιλοξενούνται εντός των Internet Servers. Έπειτα το 4ο Κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στην ανάδειξη μέρους της νομολογίας των Δικαστηρίων και των υποθέσεων που χειρίστηκαν αλλοδαπές Αρχές και Υπηρεσίες για τον Internet Server ως μόνιμη εγκατάσταση επιχείρησης στη φορολογία εισοδήματος. Επίσης επιλέχθηκε στο 5ο Κεφάλαιο, να παρουσιαστεί ειδικά η περίπτωση της παροχής τυχερών παιγνίων μέσω διαδικτύου από επιχειρήσεις, καθώς υφίσταται σχέση της συγκεκριμένης περίπτωσης με τον Internet Server ως μόνιμη εγκατάσταση επιχείρησης στη φορολογία εισοδήματος, γεγονός που πέραν της σχετικής παραδοχής της θεωρίας, αποτυπώθηκε και σε πρόσφατες δικαστικές Αποφάσεις των Ελληνικών Διοικητικών Δικαστηρίων, οι οποίες επίσης καταγράφονται στο ανωτέρω Κεφάλαιο. Δεν θα μπορούσε να μην γίνει αναφορά στις πρόσφατες πολύ σημαντικές εξελίξεις σε επίπεδο ΟΟΣΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ άλλων, και για την φορολόγηση του ηλεκτρονικού εμπορίου και της ψηφιακής οικονομίας. Συγκεκριμένα στο Κεφάλαιο 6 γίνεται σύντομος λόγος για τους 2 Πυλώνες του ΟΟΣΑ, για την νέα Οδηγία της ΕΕ και για το πως ενδεχομένως να επηρεαστεί η ισχύουσα έννοια της μόνιμης εγκατάστασης επιχείρησης στο ηλεκτρονικό εμπόριο και στην ψηφιακή οικονομία από αυτές τις εξελίξεις. Τέλος η διπλωματική εργασία ολοκληρώνεται με την παράθεση των συμπερασμάτων και της βιβλιογραφίας που αξιοποιήθηκε για την βιβλιογραφική επισκόπηση και την συγγραφή της παρούσας.