Η αρχιτεκτονική κληρονομιά του 19ου-20ού αιώνα στο Βουκουρέστι: υπάρχουσα κατάσταση και προοπτικές ανάδειξης

Abstract

Μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και λίγο πριν τη Ρουμανική Επανάσταση του 1848 η ιδέα συνένωσης των ηγεμονιών της Βλαχίας και της Μολδαβίας είχε ενισχυθεί τόσο σε επίπεδο διανόησης, όσο και σε οργανωτικό αντίστοιχα. Η Επανάσταση του 1848 ενέτεινε το αίτημα της εθνικής ανεξαρτησίας ή πολιτικής αυτονομίας της εθνικής κοινότητας των Ρουμάνων. Τελικά, μετά το Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877-1878, η Ρουμανία ανακήρυξε την ανεξαρτησία της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Στη συνθήκη του Βερολίνου το 1878, η Ρουμανία αναγνωρίστηκε επισήμως από τις Μεγάλες Δυνάμεις ως ανεξάρτητο κράτος, ενώ τον ίδιο αιώνα πρωτεύουσα της Ρουμανίας γίνεται το Βουκουρέστι. Την εποχή αυτή απαντάται μία πληθώρα αρχιτεκτονικών ρευμάτων στο αστικό τοπίο του Βουκουρεστίου﮲ αγροτικές οικίες με στοιχεία της λαϊκής παράδοσης, εκλεκτικιστικά κτίσματα, κλασικιστικά κτίρια, ενώ παράλληλα ως απότοκο της αναζήτησης της ρουμανικής εθνικής ταυτότητας εμφανίζεται στο ρουμανικό χώρο το Νέο-Ρουμανικό Εθνικό στυλ αρχιτεκτονικής. Τον 20ό αιώνα, και πιο συγκεκριμένα το 1920, η ηγεμονία της Τρανσυλβανίας εντάσσεται και αυτή στα όρια του ρουμανικού κράτους. Από πολιτικής άποψης η Ρουμανία εκείνη την περίοδο ήταν υπό την κυριαρχία του Βασιλιά Καρόλου Α΄ με την επικράτηση της συνταγματικής μοναρχίας από το 1881 έως το 1947. Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου κάνουν την εμφάνισή τους τα καλλιτεχνικά ρεύματα του μοντερνισμού και της Art-Deco. Το κίνημα του μοντερνισμού εμφανίζεται σε κτίρια που συνδυάζουν στοιχεία λαϊκής παράδοσης και τοπικές αναφορές. Τον ίδιο αιώνα, το 1965-1989 κατακτά την εξουσία ο Nicolae Ceauşescu. Η Ρουμανία βρίσκεται υπό ολοκληρωτικό καθεστώς δικτατορίας και μία προσωπο-κεντρική εξουσία. Το αστικό τοπίο του Βουκουρεστίου αλλάζει ριζικά, μετά την κατεδάφιση ενός μεγάλου αριθμού ιστορικής σημασίας κτιρίων, την κατασκευή του μνημείου «Casa Poporului» και των διαμερισμάτων τύπου bloc, καθώς και των οικιών τύπου cvartal. Μέσω της παρούσης έρευνας έχω στόχο να αναλύσω την αρχιτεκτονική του 19ου και 20ού αιώνα στο Βουκουρέστι, μέσα από βιβλιογραφικές πηγές που συνέλεξα. Επιπλέον, θα αναλύσω την ανάδειξη και προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στη Ρουμανία. Στο πλαίσιο του ποσοτικού μέρους της έρευνας μου και με την καθοδήγηση της επιβλέπουσας καθηγήτριάς μου, Ελένης Γ. Γαβρά, έλαβα συνεντεύξεις από τον καθηγητή Alexandru-Ionuț Petrișor και της καθηγήτριες του πανεπιστημίου αρχιτεκτονικής και χωροταξίας Ion Mincu, Anca Hanna Derer και Mihaela Criticos. Επιπρόσθετα, δημιούργησα ένα ερωτηματολόγιο που στόχο έχει να απαντήσει στο αν, κατά πόσο και με ποιον τρόπο η αρχιτεκτονική κληρονομιά του Βουκουρεστίου του 19ου και 20ού αιώνα αναδεικνύεται, προωθείται και προβάλλεται σήμερα. Επίσης, θα αναφερθώ σε προσωπικές προτάσεις ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς και θα καταλήξω στα συμπεράσματα της έρευνας. Τέλος, θα ακολουθήσουν τα διαγράμματα του ερωτηματολογίου, σχετικές εικόνες και η βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή της έρευνας.

After the Greek Revolution of 1821 and shortly before the Romanian Revolution of 1848, the idea of uniting the principalities of Wallachia and Moldavia was strengthened both intellectually and organizationally. The 1848 Revolution intensified the demand for national independence or political autonomy of the ethnic Romanian community. Finally, after the Russo-Turkish War of 1877-1878, Romania declared its independence from the Ottoman Empire. In the Treaty of Berlin in 1878, Romania was officially recognized by the Great Powers as an independent state, and in the same century, Bucharest became the capital of Romania. During this period, a multitude of architectural trends can be found in the urban landscape of Bucharest, rural houses with folk elements, eclectic and classicist buildings. At the same time, as an outgrowth of the search for Romanian national identity, the Neo-Romanian National Style of architecture appears in the Romanian space. In the 20th century, and more specifically in 1920, the hegemony of Transylvania also became part of the Romanian state. Politically, Romania at that time was under the rule of King Charles I with the prevalence of the constitutional monarchy from 1881 to 1947. During the interwar period, the artistic movements of modernism and Art-Deco emerged. The modernist movement appears in buildings that combine elements of folk elements and traditional references. In the same century, Nicolae Ceauşescu came to power in 1965-1989. Romania is under a totalitarian dictatorship and a prosopocentric power. The urban landscape of Bucharest is radically changed, following the demolition of many historically significant buildings, the construction of the "People's Palace" monument and block-type apartments and cvartal-type houses. In the present research, I aim to analyze the architecture of the 19th and 20th century in Bucharest, through literature sources I collected. Furthermore, I will analyze the promotion of the cultural heritage of Romania. As part of the quantitative part of my research, and with the guidance of my supervisor, Eleni Gavra, I interviewed Professors Alexandru-Ionuț Petrișor, Anca Hanna Derer and Mihaela Criticos of the Ion Mincu University of Architecture and Spatial Planning. In addition, I created a questionnaire that aims to answer whether, to what extent and in what way Bucharest's architectural heritage of the 19th and 20th century is highlighted and promoted today. I will also mention some personal suggestions for the promotion of the cultural heritage and the research conclusions. Finally, the questionnaire diagrams, relevant illustrations and the bibliography that were used to conduct the research, will follow.