Προγραμματική περίοδος 2021-2027: η Πολιτική Συνοχής της ΕΕ και το ελληνικό ΕΣΠΑ

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία συστάθηκε στα πλαίσια της ειδίκευσης «Ευρωπαϊκές Σπουδές και Διπλωματία» του μεταπτυχιακού προγράμματος στις Διεθνείς Σπουδές από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Θέμα της εργασίας είναι «Προγραμματική Περίοδος 2021-2027: Η Πολιτική Συνοχής της ΕΕ και το ελληνικό ΕΣΠΑ». Αρχικά, το πρώτο μέρος της εργασίας πραγματεύεται συνοπτικά την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον χρόνο, με τις ιδιαιτερότητες που τη διακατέχουν, καθώς και τις ενέργειες στις οποίες προβαίνει για την υλοποίηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αναπτύσσεται, επίσης, η βιώσιμη ανάπτυξη – ως ένας από τους κύριους στόχους της Ένωσης – και οι προϋποθέσεις για την επίτευξή της στο σύνολο των ευρωπαϊκών περιφερειών και, με αυτό το έναυσμα, παρουσιάζεται η περιφερειακή πολιτική της ΕΕ, το πολυεπίπεδο περιφερειακό σχήμα της και η ανομοιογένεια που το χαρακτηρίζει. Ακολούθως, αναλύεται η Πολιτική Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία αποτελεί τη βασική θεματική της παρούσας εργασίας, καθώς και ο τρόπος που έχει διαμορφωθεί αυτή για την περίοδο 2021-2027. Στο πλαίσιο αυτό, δίνεται η αφορμή να καταγραφεί και η διαδικασία διαμόρφωσης και ψήφισης του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου της Ένωσης, το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την Πολιτική Συνοχής, καθώς ορίζει τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ένωσης και κατ’ επέκταση, καθορίζει το ύψος των πόρων που θα διατεθούν για την Πολιτική Συνοχής. Εν συνεχεία, γίνεται λόγος για τα Ευρωπαϊκά και Διαρθρωτικά Ταμεία, καθώς και μια σύντομη αναφορά στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, στην Επιτροπή των Περιφερειών και στην Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης. Το δεύτερο μέρος της εργασίας εμβαθύνει στη σύνδεση της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, κυρίως στα πλαίσια άσκησης της περιφερειακής πολιτικής. Για τον λόγο αυτό, παρουσιάζεται η περιφερειακή δομή της χώρας και η ανομοιογένεια που τη χαρακτηρίζει, προκειμένου να σημειωθεί η καθοριστική επίδραση που αυτή ασκεί στην εσωτερική ανάπτυξη της χώρας. Ακολούθως, και σε σύνδεση με τα παραπάνω, εξετάζονται οι ρυθμίσεις της πολιτικής συνοχής που αφορούν την Ελλάδα και αναλύεται το ΕΣΠΑ 2021-2027, το οποίο αποτελεί και επίκεντρο της διπλωματικής εργασίας. Αναφέρονται σχετικά οι κυριότερες διαφορές του με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο του 2014-2020, οι στόχοι πολιτικής του και τα επιχειρησιακά προγράμματα που θα υλοποιηθούν στα πλαίσιά του. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι η εργασία αυτή επιδιώκει να κάνει μια σύντομη καταγραφή των στοιχείων και των δεδομένων που έχουν ήδη αποφασιστεί και αναρτηθεί για το ΕΣΠΑ 2021-2027, χωρίς να προβαίνει σε αξιολόγηση και εξαγωγή συμπερασμάτων ως προς την αποτελεσματικότητά του, καθώς το πρόγραμμα είναι εν ενεργεία και θα υλοποιείται όλη την επόμενη πενταετία μέχρι το 2027.