Πιλοτική διερεύνηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης κοινοτικών προγραμμάτων δωρεάς μουσικών οργάνων σε παιδιά κοινωνικά ευπαθών ομάδων στην Ελλάδα

Abstract

Ένα μεγάλο ποσοστό των παιδιών που ανήκουν σε κοινωνικά ευπαθή ομάδες, όπως για παράδειγμα τα παιδιά οικογενειών που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας,τα παιδιά που φιλοξενούνται σε δομές φιλοξενίας, παιδιά προσφύγων και παιδιά που είναι ανήλικοι παραβάτες, δεν έχουν πρόσβαση στην ιδιοκτησία ενός μουσικού οργάνου και στη μουσική εκπαίδευση (Alastair et al, 2020∙ Jorgensen, 2007). Σύμφωνα με τον Bates (2012), είναι σημαντικό να παρέχεται σε όλα τα παιδιά και τους νέους δωρεάν και ίση πρόσβαση στη μουσική εκπαίδευση, ανεξαρτήτως κοινωνικο-οικονομικού και πολιτισμικού υποβάθρου. H μουσική εκπαίδευση και γενικότερα η μουσική ενασχόληση έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει την προσωπική και την κοινωνική ευζωία των παιδιών κοινωνικά ευπαθών ομάδων (Koopman, 2007∙ Higgins 2012). Έτσι, αναδύεται η ανάγκη για τη δημιουργία, τη μελέτη, την προώθηση και την ενίσχυση προγραμμάτων που στοχεύουν στην παροχή ίσης πρόσβασης στη μουσική εκπαίδευση για τα παιδιά κοινωνικά ευπαθών ομάδων (Bates, 2012∙ Veblen, 2012). Ο τομέας της κοινοτικής μουσικής αφορά τη δημιουργία δράσεων και προγραμμάτων που στοχεύουν στη συμπερίληψη των κοινωνικά ευπαθών ομάδων, στη βελτίωση της προσωπικής και κοινωνικής ευζωίας τους και στην κοινωνική συνοχή (Koopman, 2007∙ Higgins 2012∙ Onishi, 2019∙ McKay & Higham, 2012). Μια από τις βασικές αρχές τις κοινοτικής μουσικής είναι το ότι είναι ανοιχτή και προσβάσιμη σε όλους, ανεξαρτήτως κοινωνικοοικονομικού και πολιτισμικού υπόβαθρου (Higgins, 2012∙ McKay & Higham, 2012). Στο πλαίσιο της κοινοτικής μουσικής έχουν δημιουργηθεί φορείς και προγράμματα που περιλαμβάνουν τη δωρεά μουσικών οργάνων σε παιδιά που ανήκουν σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες (Albert, 2006). Στόχος της μελέτης ήταν η διερεύνηση των προοπτικών δημιουργίας δράσεων ή προγραμμάτων στην Ελλάδα σχετικά με τη δωρεά μουσικών οργάνων σε παιδιά κοινωνικά ευπαθών ομάδων. Ειδικότερα, στόχος της έρευνας ήταν η συλλογή δεδομένων σχετικά με τη διάθεση ατόμων του γενικού πληθυσμού που είναι κάτοχοι μουσικών οργάνων να δωρίσουν μουσικά όργανα σε παιδιά που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να προμηθευτούν ένα μουσικό όργανο. Το δείγμα αποτέλεσαν 1000 άτομα ηλικίας άνω των 18 ετών , 482 άνδρες, 512 γυναίκες και 8 άτομα που δήλωσαν «άλλο» φύλο, τα οποία απάντησαν σε γραπτό ερωτηματολόγιο, κατασκευασμένο από τον ερευνητή, που διακινήθηκε μέσω διαδικτύου. Το ερωτηματολόγιο αποτελούνταν από 19 ερωτήσεις, 15 κλειστές και 14 ανοιχτές, που αφορούσαν σε πληροφορίες σχετικά με α) δημογραφικά στοιχεία, β) κατοχή και χρήση μουσικών οργάνων, γ) διάθεση για δωρεά μουσικών οργάνων, δ) κόστος και κατάσταση συντήρησης μουσικών οργάνων προς δωρεά. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ερωτηθέντων έχει στην κατοχή του κάποιο μουσικό όργανο και θα ήταν διατεθειμένο να δωρίσει το όργανο αυτό σε παιδιά κοινωνικά ευπαθών ομάδων. Προέκυψαν επίσης σημαντικοί συσχετισμοί ανάμεσα στην τυπική μουσική εκπαίδευση, στην ενασχόληση με την μουσική και στην κατοχή μουσικών οργάνων και στη διάθεση των ατόμων για δωρεά των οργάνων αυτών σε παιδιά κοινωνικά ευπαθών ομάδων. Η συγκεκριμένη έρευνα θέτει μια πρώτη βάση για τη μελέτη του συγκεκριμένου αντικειμένου και δημιουργεί μια αισιόδοξη εικόνα σχετικά με τις δυνατότητες ανάπτυξης κοινοτικών προγραμμάτων δωρεάς μουσικών οργάνων σε παιδιά κοινωνικά ευπαθών ομάδων στην Ελλάδα.