Ψηφιακά πειστήρια και αποδεικτικές απαγορεύσεις στην ποινική δίκη σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο

Abstract

Ο ρυθμός εξέλιξης της τεχνολογίας, σε συνάρτηση με την διαρκώς αυξανόμενη ενσωμάτωση αυτής στην εγκληματική δράση, έχουν καταστήσει τη συλλογή και ανάλυση των ψηφιακών δεδομένων, σημαντικό εργαλείο για τις ανακριτικές αρχές. Οι προκλήσεις στον τομέα της ψηφιακής Εγκληματολογίας είναι πολλές και ενδεικτικά θα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν σε τεχνικές, επιχειρησιακές και νομικές. Δεν έχει έως σήμερα κατοχυρωθεί παγκοσμίως μια κοινά αποδεκτή μεθοδολογία ψηφιακής εγκληματολογίας. Τα προτεινόμενα στην βιβλιογραφία μοντέλα ποικίλλουν, ωστόσο οι παραλλαγές αυτών παρουσιάζουν κάποια κοινά βασικά βήματα και διαδικασίες. Σε εθνικό επίπεδο, με τον νέο Κώδικα Ποινικής δικονομίας θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά η κατάσχεση ψηφιακών πειστηρίων, με το άρθρο 265. Νομοθετικό φραγμό στην προσπάθεια αναζήτησης της αντικειμενικής αλήθειας μέσω των διενεργούμενων ανακριτικών πράξεων, αποτελούν οι αποδεικτικές απαγορεύσεις, ως εξαίρεση στον κανόνα της ηθικής απόδειξης. Τα ψηφιακά πειστήρια που κατάσχονται, δηλαδή αφαιρούνται, αντιγράφονται και επαληθεύονται κατά παράβαση του νόμου, οδηγούν σε αποδεικτική απαγόρευση. Σε υπερεθνικό επίπεδο, τόσο η “CLOUD ACT” των ΗΠΑ όσο και η Ευρωπαϊκή πρόταση “E-Evidence”, επιδιώκουν να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ψηφιοποίηση των πληροφοριών, στον ρόλο τρίτων παρόχων στον έλεγχο αυτών και στο γεγονός ότι οι πάροχοι και τα δεδομένα ενδιαφέροντος διατηρούνται ολοένα και περισσότερο εκτός συνόρων. Με την παρούσα μελέτη επιχειρείται η υπαγωγή των πραγματοποιηθέντων σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο νομοθετικών κινήσεων, στις υφιστάμενες στον χώρο της ψηφιακής εγκληματολογίας προκλήσεις· η αξιολόγηση αυτών με γνώμονα τα υποστηριζόμενα από την θεωρία μοντέλα και τις αρχές που αυτά έχουν διαμορφώσει· και τέλος η άσκηση κριτικής με σκοπό την πλήρωση νομοθετικών κενών.