Αξιολόγηση της απόδοσης στο δημόσιο τομέα

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία συνιστά μία επισκόπηση της βιβλιογραφίας, του θεσμικού πλαισίου και των μεθόδων αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων. Το ζήτημα της αξιολόγησης των δημοσίων λειτουργών και των δημοσίων υπηρεσιών τόσο διεθνώς, όσο και σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, έχει αποτελέσει αντικείμενο ακαδημαϊκής και μη συζήτησης. Η ανάγκη και η σημασία της αξιολόγησης στο δημόσιο τομέα, προκύπτει από τη διαθέσιμη έρευνα πως είναι αποδεδειγμένη, όμως, εξίσου πολλά μπορούν να είναι και τα προβλήματα και οι προκλήσεις από την εφαρμογή της. Τα προβλήματα αυτά μεγιστοποιούνται σε οργανισμούς και για μέλη του ανθρώπινου δυναμικού των δημοσίων οργανισμών που ήδη αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω των δυσλειτουργιών του δημοσίου τομέα. Εφαρμόζοντας τις αρχές του Νέου Δημοσίου Μάνατζμεντ και της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας, σήμερα, οι δημόσιοι οργανισμοί επικεντρώνονται ολοένα και περισσότερο στη σφαιρική αξιολόγηση με έμφαση στη βελτιστοποίηση της ποιότητας της εξυπηρέτησης των πολιτών, την εφαρμογή των αρχών και των κανόνων της διοίκησης των δημοσίων οργανισμών και τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των δημοσίων οργανισμών. Επιπροσθέτως, ειδικά για την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, η διαθέσιμη έρευνα δείχνει πως, ο προϊστάμενος, είναι σχεδόν πάντα το αρμόδιο πρόσωπο για την αξιολόγηση σε εσωτερικό επίπεδο σε σχέση με τους εργαζόμενους. Το σύστημα, ωστόσο, της διοίκησης των δημοσίων οργανισμών είναι περισσότερο σύνθετο όταν κανείς αναφέρεται στον οργανισμό συνολικά, με την αξιολόγηση να γίνεται από ορκωτούς λογιστές και εξωτερικά και εσωτερικά, και να είναι ολοένα και περισσότερο επικεντρωμένη στην διαφάνεια, την ακεραιότητα, την αντικειμενικότητα και την αξιοπιστία. Ωστόσο, οι ίδιοι στόχοι, δηλαδή η αύξηση της διαφάνειας, της αξιοπιστίας και η μεγιστοποίηση της ποιότητας, αποτελούν και τη βάση της εισαγωγής μεταρρυθμίσεων στην αξιολόγηση των δημοσίων οργανισμών. Τόσο η οικονομική κρίση όσο και η πανδημία ανέδειξαν την ανάγκη για εξορθολογισμό των δημοσίων οικονομικών, την αριστοποίηση της διοίκησης των δημοσίων οργανισμών, τη μείωση της γραφειοκρατίας και την εισαγωγή βελτιώσεων. Επομένως, η εισαγωγή νέων μεθόδων αξιολόγησης, με έμφαση στο να ελέγχεται με αντικειμενικά και διάφορα κριτήρια ο βαθμός στον οποίο οι δημόσιοι υπάλληλοι συμπεριφέρονται με το δέοντα τρόπο, είναι συνεπείς, αξιόπιστοι, επικεντρωμένοι στις ανάγκες των πολιτών και γνωρίζουν το ισχύον δίκαιο, συνιστά κριτήριο της αποτελεσματικότητας των οργανισμών. Παρόλα αυτά, διαπιστώνεται εξίσου μέσω της βιβλιογραφίας πως, το να εισάγεται μία μέθοδος αξιολόγησης χωρίς κατάλληλη προετοιμασία, σωστό προγραμματισμό και ενημέρωση, κατάρτιση και πληροφόρηση του οργανισμού, ιδίως σε χώρους και τομείς εργασίας όπου υπάρχει μεγάλη ανασφάλεια, οδηγεί σε αντίθετα αποτελέσματα. Ως καλή πρακτική, λοιπόν, στη διπλωματική αναφέρεται το Κοινό Πλαίσιο Αξιολόγησης με έμφαση στο παράδειγμα των δημόσιων νοσοκομείων. Ως αντί-παράδειγμα αναφέρεται η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, κυρίως λόγω του ότι, ειδικά εν μέσω εφαρμογής μέτρων λιτότητας, περιορίστηκε η δυνατότητα στελέχωσης των σχολικών μονάδων με μόνιμο εργατικό δυναμικό. Οι εκπαιδευτικοί, όντας, έτσι, ήδη εκτεθειμένοι λόγω της εργασιακής ανασφάλειας, αντιδρούν, στην Ελλάδα, ιδιαίτερα αρνητικά στην αξιολόγησή τους. Συνολικά, από όλη την έρευνα, διαπιστώνεται πως, παρότι η εισαγωγή νομικών μεταρρυθμίσεων με έμφαση στην εφαρμογή κοινών, αποτελεσματικών, στο μέτρο του δυνατού δίκαιων και αντικειμενικών, καθώς και απλών μεθόδων αξιολόγησης του ανθρώπινου δυναμικού στο δημόσιο τομέα είναι μία σημαντική εξέλιξη στον τομέα, απαιτείται η επίλυση των προβλημάτων που εντοπίζονται στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον των εν λόγω οργανισμών για να οδηγεί στην βελτιστοποίηση της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας του δημοσίου τομέα.