Στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης, ανώτατη εκπαίδευση και βιβλιοθήκες: η μελέτη περίπτωσης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Abstract

Με το σύνθημα «Κανένας πίσω» το Σεπτέμβριο του 2015, οι παγκόσμιοι ηγέτες και μέλη του ΟΗΕ ενέκριναν ομόφωνα την Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Καθόρισαν το πλαίσιο σε Παγκόσμιο, Εθνικό και Τοπικό επίπεδο τοποθετώντας την υπευθυνότητα σε μέγιστη προτεραιότητα και μετατρέποντας την σε δράση. Ορίστηκαν 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) για την επίτευξη της βιωσιμότητας του πλανήτη. Η έννοια της «βιωσιμότητας» εμπεριέχει 3 άξονες, τον κοινωνικό, τον οικονομικό και τον περιβαλλοντικό. Τα πανεπιστήμια και οι βιβλιοθήκες κάθε χώρας, αντιμετωπίζουν μια μεγάλη πρόκληση. Αφ’ ενός θα πρέπει, μετατρέποντας την ίδια τη δομή και τους πόρους τους, να μετατραπούν σε βιώσιμους οργανισμούς και αφ’ ετέρου, να επαναπροσδιορίσουν την προσφορά τους, στο σύνολο της κοινωνίας, εκπαιδεύοντας τους ίδιους τους φοιτητές. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να περιγραφούν δράσεις και βέλτιστες πρακτικές που εφαρμόζονται από βιβλιοθήκες σε όλο τον πλανήτη. Παράλληλα, διεξήχθη εμπειρική έρευνα ανάμεσα σε προπτυχιακούς φοιτητές του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με στόχο να αποτυπωθεί: το επίπεδο επίγνωσης των ΣΒΑ, η αντίληψη που διαθέτουν αναφορικά με τον αντίκτυπο εφαρμογής τους σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο, το επίπεδο εκπαίδευσης σχετικά με αυτούς τους στόχους στο πρόγραμμα σπουδών του Πανεπιστημίου, η ευαισθητοποίησή τους έχοντας εφαρμόσει το Πρότυπο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης στο Πανεπιστήμιο και τέλος η διερεύνηση αναγκών για την επιλογή καταλληλότερου υποστηρικτικού υλικού και υπηρεσιών μέσω της Βιβλιοθήκης ώστε να επιτευχθεί πληρέστερη κατάρτιση «βιώσιμης παιδείας». Τα αποτελέσματα της έρευνας συγκριτικά με άλλες χώρες είναι ενθαρρυντικά, ωστόσο συμπεραίνεται από την έρευνα, ότι θα πρέπει να εντατικοποιηθεί η εκπαίδευση και κατάρτιση των φοιτητών εφοδιάζοντας τους με οριζόντιες δεξιότητες.

In September 2015, the United Nations Member States adoption of the 2030 Agenda for Sustainable Development set the global, national and local framework for putting responsibility into action. Achieving the 17 Sustainable Development Goals (SDGs) will mean that “No one left behind”, but it will also reflect the progressive and cumulative engagement of countries, communities, sectors, public and private organizations and citizens in this process. The notion “sustainability” includes 3 pillars: social, economic and environmental. Within this quest for global sustainable development, the Library and Information Services (LIS) sector should be a key-partner and active contributor. To be recognized as such by stakeholders, the LIS sector needs to promote libraries’ role as development agents not only by gathering evidences and evaluating their contribution to SDGs implementation but also by transforming their structure into sustainable organization. Not only “inclusion” which is the social pillar of libraries but also the “environmental” aspect is essential. Educating the staff and the students arises the need to take action. The scope of this thesis through literature review is to find new ideas and actions that need to be implemented in libraries, and to suggest best practices in order to offer new knowledge and ideas in Greek language. Additionally, an empirical research was conducted in order to identify the knowledge and needs concerning the SDGs among undergraduate students from all the departments of the University of Macedonia, Greece as well as their perceptions concerning professional and personal implications. Finally, the thesis concludes with proposals regarding how the University, the EMAS (Eco Management and Audit Scheme) department and the library and information center could contribute to increase awareness and engagement through the curricula of the University in order to create a sustainable culture of the alumni providing transversal skills.