Οι νομικοί κανόνες προστασίας της ιδιωτικής σφαίρας και η νομολογιακή εφαρμογή τους στην περίπτωση των ηλεκτρονικών μηνυμάτων/κλήσεων και των διαδικτυακών δημοσιεύσεων ως αποδεικτικών μέσων.

Abstract

Η προβληματική των αποδεικτικών μέσων που αποκτήθηκαν κατά παράβαση των δικαιωμάτων της ιδιωτικής σφαίρας, παρά τη διαχρονικότητά της, βρίσκεται ενώπιον νέων προκλήσεων. Αυτές γεννώνται από τις νέες τεχνολογίες που όπλισαν τους διαδίκους και τα δικαστήρια με πλήθος αποδεικτικών μέσων, που δεν υπήρχαν στο παρελθόν. Κατά τον ίδιο τρόπο που η εμφάνιση της μαγνητοταινίας ταλάνισε νομολογία και θεωρία, η έλευση των εκτυπωμένων μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αναρτήσεων σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ιστότοπους, μηνυμάτων κινητής τηλεφωνίας ή εφαρμογών άμεσων μηνυμάτων, προκάλεσε καινούριους προβληματισμούς για τη μεταχείριση τους ως αποδεικτικών μέσων, ως προς το ουσιαστικό παράνομό τους και ως προς την δικονομική κύρωση της κήρυξης απαραδέκτου τους. Στον προβληματισμό αυτό συνέτεινε η ανάδυση του νέου και άγνωστου, για την ελληνική πραγματικότητα, δικαιώματος στην προστασία των προσωπικών δεδομένων, με την θέσπιση του Ν. 2472/97 και του Ν. 3471/2006, αλλά και η συνταγματική αναθεώρηση του 2001, κατά την οποία εισήχθη για πρώτη φορά το δικαίωμα αυτό στα ατομικά δικαιώματα. Η ταυτόχρονη εισαγωγή του δικονομικού κανόνα αμέσου εφαρμογής της αποδεικτικής απαγόρευσης του άρθρου 19 παρ. 3 Συντ. για τα αποδεικτικά μέσα που αποκτήθηκαν κατά παράβαση των τριών δικαιωμάτων εκ των άρθρων 9, για την προστασία της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, 9Α , για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και 19 παρ. 1, για την προστασία του απορρήτου των επικοινωνιών, που συστεγάζονται υπό την ίδια διάταξη στο νέο άρθρο 19 παρ. 3 Συντ. και συναπαρτίζουν την «ιδιωτική σφαίρα», έφεραν την ελληνική νομολογία αντιμέτωπη με πρωτόγνωρα ζητήματα, που δεν αντιμετωπίστηκαν στην πλειονότητά τους με επιτυχία. Στόχος της παρούσας έρευνας είναι η ανάδειξη των ζητημάτων αυτών, με παράλληλη θεωρητική επισκόπηση των τριών δικαιωμάτων της ιδιωτικής σφαίρας και των κατ’ ιδίαν προϋποθέσεων εφαρμογής τους επί αποδεικτικών μέσων που παρήχθησαν με τη χρήση νέων τεχνολογιών, σε μια προσπάθεια εξεύρεσης της βέλτιστης μεθοδολογίας που θα πρέπει να ακολουθείται κατά την αξιολόγηση του παρανόμου των αποδεικτικών αυτών μέσων, αλλά και την εφαρμογή της αποδεικτικής απαγόρευσης του άρθρου 19 παρ. 3Συντ. Η παράθεση ορισμένων χαρακτηριστικών αποφάσεων της ελληνικής νομολογίας, στόχο έχει να καταδείξει τις βασικότερες παρερμηνείες και παρανοήσεις που οδήγησαν στην έως σήμερα αρνητικά αποτιμώμενη συνολική εικόνα της και παράλληλα να φωτιστούν εκείνα τα στοιχεία που πρέπει να εκτιμώνται κάθε φορά για την ορθή αξιολόγηση των εξεταζόμενων αποδεικτικών μέσων. Το αποτέλεσμα της μελέτης συνοψίζεται σε δύο βασικά συμπεράσματα: α)ότι η αποδεικτική απαγόρευση του άρθρου 19 παρ. 3 Συντ. ισχύει μόνο για εκείνα τα αποδεικτικά μέσα που αποκτήθηκαν κατά παράβαση των συγκεκριμένων δικαιωμάτων και β)ότι για την αξιολόγηση των αποδεικτικών μέσων υπό το πρίσμα των τριών δικαιωμάτων της ιδιωτικής σφαίρας, είναι αναγκαία η εξέταση ξεχωριστά των κριτηρίων της προστασίας του καθενός εξ αυτών.