Τα πληροφοριακά συστήματα των επιχειρήσεων και η υποβοήθησή τους στην ανάπτυξη γνωσιακών οικονομιών

Abstract

Στην σύγχρονη οικονομία η γνώση έχει πάψει πλέον να θεωρείται μια αφηρημένη έννοια. Καταβάλλονται όλο και περισσότερες προσπάθειες η γνώση να εφαρμόζεται σ’ όλες τις βασικές επιχειρηματικές διαδικασίες. Αποδεδειγμένα αποτελεί σημαντική προϋπόθεση, μεταξύ άλλων, για την ανάπτυξη νέων προϊόντων, τον όγκο των πωλήσεων και την προσέγγιση νέων πελατών. Ως αποτέλεσμα, η γνώση καθορίζει την απόδοση κάθε επιχείρησης στην αγορά. Έρευνες έχουν δείξει ότι ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα εξαρτάται από την πρόσβαση σε επαρκείς και αξιόπιστες πληροφορίες σε σύντομο χρονικό διάστημα και από την υψηλή επιλεκτικότητα στη δημιουργία και χρήση των πληροφοριών. Ως εκ τούτου, η αναζήτηση αποτελεσματικών εργαλείων για τη δημιουργία, συγκέντρωση και ανταλλαγή γνώσεων σε μια επιχείρηση γίνεται βασικός στόχος της διαχείρισης. Σ’ αυτή την περίπτωση τα πληροφοριακά συστήματα παίζουν κεντρικό ρόλο. Στην εν λόγω διπλωματική εργασία μελετώνται αρχικά θεωρητικά ζητήματα που αφορούν την κοινωνία της πληροφορίας, εστιάζοντας στη σημασία των λογιστικών πληροφοριών. Στην συνέχεια, γίνεται παρουσίαση των πληροφοριακών συστημάτων και του ρόλου τους στις σύγχρονες επιχειρήσεις. Συνάμα, πραγματοποιείται ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας και εκτενής παρουσίαση της γνώσης και της διαχείρισης αυτής. Δίνεται, ακόμη, έμφαση στα οφέλη και τους κρίσιμους παράγοντες επιτυχίας των συστημάτων διαχείρισης της γνώσης, ως απαραίτητα πληροφοριακά συστήματα για την υποστήριξη και ενίσχυση των οργανωτικών διαδικασιών δημιουργίας, αποθήκευσης, μεταφοράς, εφαρμογής και αναζήτησης γνώσεων. Οι ραγδαίες εξελίξεις στον τομέα των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών και η συνειδητοποίηση ότι η γνώση αποτελεί πόρο στρατηγικής σημασίας οδήγησαν σε αλλαγές στις λειτουργικές δομές των επιχειρήσεων, μετατοπίζοντας την αξία της από τα υλικά στα άυλα περιουσιακά στοιχεία. Η βιβλιογραφική συγγραφή ολοκληρώνεται με την αναφορά στην ανάγκη λογιστικής αποτίμησης του πνευματικού κεφαλαίου (ανθρώπινο κεφάλαιο, διαρθρωτικό κεφάλαιο, σχεσιακό κεφάλαιο), με σκοπό την παρουσίαση της πραγματικής εικόνας της αξίας των επιχειρήσεων. Δεν είναι λίγες οι προσπάθειες ακαδημαϊκών και στελεχών που κατασκεύασαν μοντέλα αποτίμησης και διαχείρισης του πνευματικού κεφαλαίου, ωστόσο οι απαιτούμενες αλλαγές δεν έχουν ακόμα γίνει στη δομή της παραδοσιακής λογιστικής. Ακολουθούν τα αποτελέσματα της ερευνητικής προσπάθειας, όπου με τη χρήση ερωτηματολογίου, στόχος ήταν η άντληση στοιχείων αναφορικά με τη διαχείριση της γνώσης και την υιοθέτηση πληροφοριακών συστημάτων από ελληνικές επιχειρήσεις. Με βάση τα στοιχεία αυτά προέκυψαν πέντε παράγοντες: Πληροφοριακή Επικοινωνία Αντισυμβαλλομένων, Πληροφοριακά Γνωσιακή Χρηματοποίηση, Πληροφορικά Λειτουργική Βελτιστοποίηση, Γνωσιακά Πληροφοριακή Εφαρμοστικότητα και Συστημικά Γνωσιακή Αποδοτικότητα. Η παρουσίαση αυτών διεξάγεται στο 6ο κεφάλαιο, ενώ ο σχολιασμός των συσχετίσεων τους και τα συμπεράσματα λαμβάνουν χώρα στο τελευταίο, 7ο κεφάλαιο. Για την ουσιαστική κατανόηση της έρευνας, παρέχεται διεξοδική πληροφόρηση ως προς τον τρόπο διενέργειας της, όπως και αναλυτικοί πίνακες και διαγράμματα που προέκυψαν από την ανάλυση των στοιχείων του δείγματος.