Desinging an effective copyright enforcement strategy for online content-sharing service providers in light of the Directive (EU) 2019/790

Abstract

Η παρούσα έρευνα ασχολείται με το ζήτημα της ευθύνης των παρόχων υπηρεσιών διαδικτύου και ειδικότερα αυτών οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες δημοσίευσης ανταλλαγής περιεχομένου στους χρήστες τους. Συγκεκριμένα, προσεγγίζει το ζήτημα από τη σκοπιά των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, ιδίως όπως αυτά εξειδικεύονται στην πρόσφατη οδηγία 2019/790 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το κεντρικό ζήτημα είναι η ανάλυση της αποτελεσματικότητας και νομιμότητας των μέσων που οι πάροχοι διαθέτουν για την αναγνώριση και τον περιορισμό της πρόσβασης σε περιεχόμενο που παραβιάζει τα πνευματικά δικαιώματα τρίτων. Ιδίως ασχολείται με τους αυτοματοποιημένους μηχανισμούς αναγνώρισης και διαχείρισης περιεχομένου που αποτελούν προωθούνται τόσο από την αγορά όσο και de facto από την Οδηγία, ως υψηλά πρότυπα επαγγελματικής ευσυνειδησίας Οι μέθοδοι που οι πάροχοι χρησιμοποιούν για να αποκλείσουν την πρόσβαση σε περιεχόμενο που έχουν αναφορτώσει οι χρήστες τους και παραβιάζει τα πνευματικά δικαιώματα τρίτων, στην προσπάθειά τους να απαλλαγούν από την ευθύνη γι’ αυτό, τοποθετούν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα των χρηστών και του κοινού σε ευάλωτη θέση. Ταυτόχρονα τίθενται ζητήματα ανταγωνισμού και λογοδοσίας αναφορικά με τις επιλογές τους. Η φορτισμένη διαμάχη γύρω από την προσπάθεια εξισορρόπησης δικαιωμάτων και συμφερόντων προ της ψήφισης της οδηγίας είναι χαρακτηριστική και υπογραμμίζει την κλίση προς την πλευρά της δυσανάλογης καταστολής των δικαιωμάτων των χρηστών σε σχέση με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Προσπάθησα να αναλύσω τα σημεία στα οποία οφείλει να σταθεί η περαιτέρω εξειδίκευση και ενσωμάτωση της οδηγίας στις επιμέρους εθνικές νομοθεσίες. Κάνοντας σχετική βιβλιογραφική επισκόπηση και μελετώντας περιπτώσεις των διαθέσιμων για τους παρόχους επιλογών σήμερα, των χαρακτηριστικών, των ορίων και των κινδύνων τους και προτείνοντας σχετικές λύσεις όπως ο συνδυασμός αυτοματοποιημένης αναγνώρισης και ανθρώπινου ελέγχου, η χειραφέτηση την χρηστών στη διαδικασία επιβολής της εφαρμογής της νομοθεσίας, η μεγαλύτερη διαθεσιμότητα στοιχείων και ο αποτελεσματικότερος μηχανισμός υποβολής καταγγελιών και επανόρθωσης. Παράλληλα ανέτρεξα στις αποφάσεις του ευρωπαϊκού δικαστηρίου οι οποίες διασαφηνίζουν έννοιες και ειδικότερα θέματα όπως αυτά προκύπτουν από τη λειτουργία των παρόχων σε επίπεδο πνευματικών ιδιοκτησίας. Κατά την άποψη του γράφοντος η κατάσταση αναφορικά με τα πνευματικά δικαιώματα στο διαδίκτυο και τους κινδύνους που ελλοχεύουν με τις τελευταίες εξελίξεις σε νομοθετικό επίπεδο δεν διαφαίνεται όσο δυσοίωνη όσο εκφραζόταν στη διαμάχη που προηγήθηκε της ψήφισης του κειμένου της οδηγίας 2019/790, ωστόσο ο κίνδυνος για θεμελιώδη δικαιώματα του κοινού, για τον ανταγωνισμό αλλά και για τη δυσχέρεια αποζημίωσης των μικρών δημιουργών είναι πραγματικοί και θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από τα κράτη-μέλη καθώς θα ενσωματώσουν στην εθνική νομοθεσία την οδηγία.