Θεσμική θωράκιση κατά της διαφθοράς στον ιδιωτικό τομέα στα πλαίσια του άρθρου 396 ΠΚ

Abstract

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί η παρουσίαση της θεσμικής θωράκισης κατά διαφθοράς στον ιδιωτικό τομέα, όπως επιδιώκεται με τα εργαλεία του Ποινικού Δικαίου και συγκεκριμένα μέσω του εγκλήματος της δωροληψίας και δωροδοκίας στον ιδιωτικό τομέα, όπως το έγκλημα αυτό τυποποιείται στο άρθρο 396 του Ποινικού Κώδικα, μετά την τροποποίηση με τον Ν. 4619/2019, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ την 1η-07-2019 και με τον Ν. 4637/2019 που ακολούθησε και τέθηκε σε ισχύ την 18η-11-2019. Πρόκειται για μια διάταξη του Ποινικού Κώδικα που έχει εισαχθεί σχετικά πρόσφατα στο ποινικό μας οπλοστάσιο. Ο Έλληνας νομοθέτης, σε συμμόρφωση με τις επιταγές των Διεθνών κειμένων, τυποποίησε ως ποινικά αδικήματα τις πράξεις ενεργητικής και παθητικής δωροδοκίας στον ιδιωτικό τομέα για πρώτη φορά με το άρθρο 5 του Ν. 3560/2007. Η τυποποίηση αυτή του εγκλήματος στον Ποινικό Κώδικα αποτυπώνει σαφώς μια διαρκή και επίμονη προσπάθεια του νομοθέτη για την αντιμετώπιση ενός φαινομένου, αυτού της διαφθοράς, για το οποίο θα γίνει λόγος στο πρώτο μέρος της εργασίας. Πιο συγκεκριμένα στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια σύντομη αναφορά στο φαινόμενο της διαφθοράς και επιχειρείται η εννοιολογικής της προσέγγιση, ακολουθεί, η αποσαφήνιση της σχέσης μεταξύ της διαφθοράς και δωροδοκίας και έπεται η διάκριση της δωροδοκίας, ως κυριότερη μορφή εκδήλωσης της διαφθοράς, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Εν συνεχεία, στο επόμενο κεφάλαιο αναδεικνύονται συνοπτικά οι εξελίξεις σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο για την αντιμετώπιση της δωροδοκίας στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και η συμμόρφωση του Έλληνα νομοθέτη στις εν λόγω επιταγές των διεθνών κειμένων καταγράφονται κάποιες πρώτες παρατηρήσεις και εκθέτονται οι πρώτες προβληματικές. Στο τρίτο μέρος παραθέτονται μερικές χαρακτηριστικές περιπτώσεις δωροδοκίας στον ιδιωτικό τομέα μέσα από τις οποίες διαφαίνονται τα συμφέροντα που προσβάλλονται από τις πράξεις αυτές, προτού παρουσιασθούν τα διαφορετικά μοντέλα τυποποίησης και εν συνέχεια η επιλογή του Έλληνα νομοθέτη. Στο τέταρτο μέρος, επιχειρείται μια αναλυτική παρουσίαση των αξιόποινων συμπεριφορών της δωροληψίας και της δωροδοκίας στον ιδιωτικό τομέα, όπως τα εγκλήματα αυτά τυποποιούνται στο άρθρο 396 του ΠΚ, με ανάλυση των επιμέρους στοιχείων της ειδικής υπόστασης του εγκλήματος. Στο επόμενο κεφάλαιο παραθέτονται ορισμένα ζητήματα απόπειρας, συμμετοχής, αλλά και συρροής στο έγκλημα της ενεργητικής και παθητικής δωροδοκίας στον ιδιωτικό τομέα. Η εργασία κλείνει μια σύντομη κριτική αξιολόγηση των διατάξεων του άρθρου 396 ΠΚ , καθώς και ανάδειξη ενδεχoμένων περιθωρίων βελτίωσης των σχετικών διατάξεων.