Φορολογική ηθική & φορολογία

Abstract

Η φορολογική πολιτική αποτελεί απαραίτητο συστατικό θωράκισης των οικονομικών πολιτικών κάθε έθνους που στοχεύει να διατηρήσει και να βελτιώσει τη διεθνή ανταγωνιστικότητά του και να ακολουθήσει ταχείς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής ευημερίας. Τα φαινόμενα φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής αποτελούν διαχρονικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελληνική φορολογική αρχή. Είναι γενικά γνωστό, ότι η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη στη χώρα μας. Η εύρεση λύσεων στα εν λόγω προβλήματα απαιτεί τον προσδιορισμό των παραγόντων που ενισχύουν τη φορολογική συμμόρφωση. Οι διαδεδομένες μέθοδοι επιβολής της φορολογικής νομοθεσίας που απορρέουν από τις κλασικές οικονομικές θεωρίες αναχαίτισης της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής αδυνατούν να εξηγήσουν τα παρατηρούμενα ποσοστά συμμόρφωσης σε παγκόσμιο επίπεδο και είναι πολλές φορές αναποτελεσματικές. Η φορολογική συνείδηση ως εγγενές κίνητρο συμμόρφωσης υποστηρίζεται ότι μπορεί να εξηγήσει και να δώσει λύσεις στις παρατηρούμενες αντιφάσεις. Η παρούσα διπλωματική εργασία ασχολείται με την έννοια της Ελληνικής φορολογίας αναλύοντας τις επιμέρους έννοιες της φορολογικής ηθικής, της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής καθώς και της παραοικονομίας. Αρχικά, γίνεται παρουσίαση των εννοιών, το πεδίο εφαρμογής κάθε μιας από αυτές στην εκάστοτε κοινωνία και οικονομία και γίνεται αναφορά στις επιπτώσεις, θετικές ή αρνητικές, που τις χαρακτηρίζουν. Στη συνέχεια, πραγματοποιείται μια προσπάθεια σύνδεσης των εννοιών αυτών, η μεταξύ τους συσχέτιση και κατά πόσο η ενίσχυση ενός μέτρου μιας εκ των εννοιών επηρεάζει την αρνητική ή θετική έκβαση μιας άλλης έννοιας. Πιο συγκεκριμένα οι βασικοί στόχοι της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η θεωρητική αποσαφήνιση του ρόλου της φορολογικής συνείδησης στη συμμόρφωση των φορολογούμενων, η διερεύνηση των κυριότερων μεθόδων αντιμετώπισης από τις Ελληνικές φορολογικές αρχές καθώς και η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της διενέργειας φορολογικών ελέγχων, ως μία από τις βασικότερες κλασικές μεθόδους επιβολής της φορολογικής συμμόρφωσης. Τα κυριότερα προβλήματα του ελληνικού φορολογικού συστήματος φαίνεται να είναι βαθιά δομικά και αφορούν κυρίως την πολυπλοκότητά του, την πολυνομία, την αναποτελεσματικότητα της φορολογικής διοίκησης και την εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Το κύριο συμπέρασμα το οποίο απορρέει είναι ότι οι έννοιες αλληλοσυνδέονται είτε με θετικό είτε με αρνητικό τρόπο και οδηγούν στην ομαλή ή μη λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας. Επιπρόσθετα, με την καλλιέργεια της φορολογικής συνείδησης των φορολογουμένων θα επιτύχουμε την σταδιακή μείωση της παραοικονομίας που είναι αναγκαία για την αποδοτικότητα και την ισότητα καθώς και για την ανάπτυξη του κοινωνικού κεφαλαίου.