Φορολογικός ανταγωνισμός στην ΕΕ : μελέτη της περίπτωσης Ελλάδας - Βουλγαρίας

Abstract

Στην παρούσα διπλωματική εργασία συζητήθηκε το φαινόμενο του φορολογικού ανταγωνισμού εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το πώς αποτυπώνεται αυτό μέσα από τη μελέτη της περίπτωσης Ελλάδας - Βουλγαρίας. Στόχος της εργασίας είναι η κατανόηση των κυριότερων αιτιών μετακίνησης των ελληνικών επιχειρήσεων στην Βουλγαρία, κυρίως μετά την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης, και η διατύπωση προτάσεων για τις δράσεις που θα πρέπει να λάβει η ελληνική κυβέρνηση, ώστε να προχωρήσει σε διεύρυνση της φορολογικής της βάσης. Στο πρώτο μέρος της εργασίας, και με σκοπό την κατανόηση των κυριότερων παραμέτρων που ωθούν τις επιχειρήσεις στη μετακίνηση σε άλλες χώρες, συζητείται η έννοια της φοροαποφυγής και περιγράφεται η διάκρισή της σε επιτρεπτή και καταχρηστική. Αναλύονται οι κυριότερες πρακτικές καταχρηστικής φοροαποφυγής, οι οποίες οδηγούν στον περιορισμό της φορολογικής βάσης των κρατών που την υφίστανται, καθώς και τα μέτρα που έχουν υιοθετηθεί από το ελληνικό εθνικό δίκαιο για την αντιμετώπισή τους. Στη συνέχεια, αναλύεται το φαινόμενο του φορολογικού ανταγωνισμού και οι επιπτώσεις του στις οικονομίες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ συζητούνται και οι προσπάθειες που καταβάλλει η Ένωση για τη φορολογική εναρμόνιση των κρατών - μελών με στόχο τον περιορισμό του φαινομένου. Έπειτα, παρουσιάζονται τα φορολογικά συστήματα της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Κύπρου, με τα δύο πρώτα να αξιολογούνται ως προς την αποτελεσματικότητά τους, λαμβάνοντας υπόψη διάφορους οικονομικούς δείκτες. Ακολουθεί η παράθεση παραδείγματος φορολόγησης νομικού προσώπου το οποίo δραστηριοποιείται στις δύο χώρες, ώστε να αποτυπωθούν οι διαφορές ανάμεσα στα προς εξέταση φορολογικά συστήματα και να εξαχθούν συμπεράσματα αναφορικά με τη συνολική φορολογική επιβάρυνση που υφίστανται στις διάφορες περιπτώσεις που περιγράφονται. Στο τελευταίο μέρος της εργασίας γίνεται ανάλυση των αιτιών που ώθησαν τις ελληνικές επιχειρήσεις σε μετακίνηση, ενώ περιγράφονται και τα κίνητρα που τις ώθησαν στην επιλογή της Βουλγαρίας ως χώρας προορισμού. Κλείνοντας, συζητείται το ζήτημα μιας μελλοντικής μεταρρύθμισης στον τομέα της φορολογίας εισοδήματος. Δίνεται το πλαίσιο, κατατίθενται προτάσεις σχεδιασμού της φορολογικής πολιτικής και προτείνεται μια σειρά πρόσθετων παρεμβάσεων που θα συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα της μεταρρύθμισης.