Παράτυπη μετανάστευση και ζητήματα ασφάλειας στον Ευρωπαϊκό χώρο

Abstract

Η έξαρση της εισροής παράτυπων μεταναστών που σήμερα αντιμετωπίζει το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελεί ένα σύγχρονο φαινόμενο, το οποίο εγείρει πολιτικο-κοινωνικά ζητήματα εσωτερικής λειτουργίας και ασφάλειας στα κράτη - μέλη. Με δεδομένο ότι η παραδοσιακή έννοια της ασφάλειας έχει πλέον διαφοροποιηθεί από την αμιγώς στρατιωτική της διάσταση, νέες μορφές απειλών - οι οποίες χαρακτηρίζονται ως ασύμμετρες ή υβριδικές - αναφύονται στα εσωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα προκαλώντας εύλογα ερωτηματικά. Η ωρίμανση της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, αναμφισβήτητα διέρχεται μέσα από όλες τις σημαντικές Συνθήκες της λ.χ. Μάαστριχ, Νίκαιας, Λισσαβόνας, τα γεγονότα όμως της 11ης Σεπτεμβρίου ήταν εκείνα τα οποία ενέτειναν τις συζητήσεις για ανάληψη επιπλέον δράσεων, αφού προκάλεσαν ενίσχυση της σύνδεσης της παράτυπης μετανάστευσης με την έννοια της εσωτερικής ασφάλειας. Ως αποτέλεσμα της υλοποίησης των υπόψη δράσεων σε όλα τα επίπεδα ευρωπαϊκής διακυβέρνησης αυξήθηκε η διαλειτουργικότητα των κρατών - μελών σε θέματα ασφάλειας, ενισχύθηκε το σύστημα ελέγχου στα ευρωπαϊκά εξωτερικά σύνορα και παράλληλα, δημιουργήθηκαν νέες διπλωματικές γέφυρες με τρίτες χώρες. Πόσο αποτελεσματική όμως είναι η υφιστάμενη ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική; Υπάρχει έλλειμμα παροχής προστασίας και ασφάλειας στους πολίτες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Σε ποιό βαθμό συνδέεται η παράτυπη μετανάστευση και η εσωτερική ασφάλεια στην Ευρώπη; Σκοπός λοιπόν, αυτής της εργασίας είναι η αναζήτηση της σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του φαινομένου της παράτυπης μετανάστευσης, υπό το πρίσμα της ασφάλειας, στη βάση μίας πολυεπίπεδης και διακρατικής ολοκλήρωσης. Με δεδομένο ότι η μαζική και «ανεπιθύμητη» μετανάστευση των τελευταίων ετών απειλεί την ευρωπαϊκή σταθερότητα, έχουν προκύψει ερωτηματικά ως προς την απαίτηση για δημιουργία και εφαρμογή επιπλέον πολιτικών ελέγχου και περιορισμού των μεταναστευτικών ροών. Με δεδομένο το γεγονός ότι κανένα ευρωπαϊκό κράτος - μέλος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο του μία αυξημένη μεταναστευτική εισροή σε συνδυασμό με την αυξημένη αλληλεξάρτηση των ευρωπαϊκών κρατών - μελών στα θέματα ασφάλειας, γίνεται προφανής η ανάγκη δημιουργίας μίας ολιστικής και ανθεκτικής ευρωπαϊκής πολιτικής, η οποία θα είναι εξοπλισμένη με βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους και οραματισμούς.