Η Κοινότητα των Ρομά στην περιοχή της Αμαλιάδος: κοινωνιολογική προσέγγιση των εκδηλώσεων συγκρότησης, εξέλιξης και προοπτικής.

Abstract

Για πάρα πολλά χρόνια οι ρομά της Ελλάδος, αλλά και της σύγχρονης Ευρώπης, ζουν στο περιθώριο. Βιώνουν έντονα την κοινωνική διάκριση ως μια ξεχωριστή κοινωνική ομάδα. Είναι άνθρωποι με τις δικές τους κοινωνίες και πολιτισμικές καταβολές. Διαθέτουν διαφορετική νοοτροπία. Τους αρέσει η φύση, η ελευθερία. Έχουν τις δικές τους συνήθειες και έθιμα που τους οδηγούν στην απομόνωση. Ποτέ δεν εντάχθηκαν. Αποτελούν την πλέον διακρατική μειονότητα στην Ευρώπη. Αυτό και μόνο είναι η απόδειξη ότι πρόκειται για ένα διαφορετικό πολιτισμό, που συνυπάρχει στα πλαίσια της κοινωνίας. Ποιοι είναι τελικά αυτοί οι άνθρωποι; Από πού προέρχονται; Ποια ιστορία κρύβουν στο ταξίδι τους μέσα στους αιώνες, σε όλες σχεδόν τις ηπείρους; Η διεθνής ονομασία που τους επιδόθηκε το 1979 στον ΟΗΕ είναι ως «Διεθνή Ένωση Ρομάνι1». Πέρα από αυτή την ονομασία, οι διάφοροι λαοί χρησιμοποιούν και άλλα ονόματα που αναλύονται στην εργασία. Η γλώσσα όλων των τσιγγάνων της γης είναι η Romany Cib. Αν και υπάρχουν σοβαρές διαφορές τσιγγάνων και γύφτων, κανείς δεν μπορεί να αποδείξει ότι είναι διαφορετικές φυλετικές ομάδες2. Αντικείμενο της παρούσας έρευνας αποτελεί ο συνοικισμός «Παπακαυκά» της Αμαλιάδος. Μέσα στις ιδιαίτερες συνθήκες διαμόρφωσης του, επιχειρούμε μια κοινωνιολογική προσέγγιση, εντοπίζουμε στοιχεία συγκρότησης και αναδεικνύουμε εκδηλώσεις εξέλιξης και προοπτικής. Για να πετύχουμε τον σκοπό μας, έπρεπε να πραγματοποιήσουμε επιτόπια έρευνα, προκειμένου να έχουμε ασφαλή συμπεράσματα. Ο συνδυασμός της κοινωνιολογικής – πολιτιστικής προσέγγισης και των ερευνητικών εργαλείων, μας ώθησε να αναδείξουμε, όσο το δυνατόν σαφέστατα από τα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα, την απάντηση του διερευνητικού ερωτήματος. Αισθανθήκαμε την ανάγκη να προσδιορίσουμε την ιστορική καταγωγή, τα ήθη, τα έθιμα και την κουλτούρα αυτών των ανθρώπων. Εργάζονται, βρίσκονται διαρκώς σε στάδιο ένταξης με την κοινωνία της πόλης, δίχως να αποτελούν μειονότητα ή κάποιου είδος ρατσιστικού μοντέλου. Καταγράφονται ως Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Μειονέκτημα αποτελούν οι πηγές. Δεν εντοπίστηκε υπαρκτό βιβλιογραφικό υπόβαθρο και έπρεπε να διασταυρωθούν, προκειμένου να αποφευχθεί ο υποκειμενισμός και το συναίσθημα. Ωστόσο, παρουσιάζει ενδιαφέρων διότι και σύμφωνα με την εγχώρια και διεθνή βιβλιογραφία, αρκετές έρευνες έχουν διεξαχθεί σε οικισμούς ρομά, μα ποτέ στον «Παπακαυκά»! Υπό αυτό το πρίσμα, πρόθεση της παρούσας μελέτης είναι η συμπλήρωση του ερευνητικού κενού. Επιπλέον, η παρούσα μελέτη δεν σκοπεύει να αποτελέσει μία απόπειρα απλής καταγραφής της πολιτικής απέναντι στους ρομά.