Διαδικασία λήψης απόφασης και διαχείριση κρίσεων: η περιπτωσιολογική και συγκριτική εξέταση των κρίσεων των πυραύλων της Κούβας και των Ιμίων. Συμπεράσματα και προτάσεις διαχείρισης κρίσεων για αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων σε εθνικό επίπεδο.

Abstract

Η Κρίση των Πυραύλων της Κούβας παραμένει ένα από τα πιο μελετημένα ιστορικά γεγονότα του εικοστού αιώνα. Τα διδάγματα και οι πρακτικές που εξήχθησαν από αυτήν την κρίση διαμόρφωσαν την ανάπτυξη της θεωρίας της λήψης απόφασης και καθιέρωσαν την έννοια της διαχείρισης κρίσεων στη σύγχρονη εποχή. Τα απόνερα της Κρίσης των Πυραύλων της Κούβας επαναχάραξαν την πορεία του Ψυχρού Πολέμου, ενώ παράλληλα τα συμπεράσματα που προέκυψαν επηρεάζουν μέχρι και σήμερα τις αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής κρατών ανά την υφήλιο. Κατά αντιστοιχία η Κρίση των Ιμίων αποτέλεσε σταθμό στις σύγχρονες ελληνοτουρκικές σχέσεις και καθόρισε την ελληνική αμυντική πολιτική για τις επόμενες δεκαετίες. Οι δυο κρίσεις εμφανίζουν αξιοπρόσεκτα πολλά κοινά χαρακτηριστικά, ιδιαίτερα αναφορικά με τον τρόπο που οι προσωπικότητες των ηγεσιών διαμόρφωσαν την εξέλιξή τους. Η παρούσα εργασία αναλύει τη θεωρία λήψης απόφασης προσδιορίζοντας τα κύρια σημεία των βασικών μοντέλων προκειμένου να ελέγξει την εφαρμογή αυτών στα παραπάνω ιστορικά γεγονότα. Στη συνέχεια εστιάζει στην έννοια της κρίσης εντοπίζοντας τα χαρακτηριστικά της και τις υιοθετούμενες στρατηγικές, ώστε να αναγνωρισθούν στις υπό μελέτη περιπτώσεις. Η εργασία αξιολογεί την ερμηνευτική ικανότητα των μοντέλων λήψης απόφασης στο πλαίσιο μιας κρίσης και επανεξετάζει τη συνδρομή των μηχανισμών διαχείρισης στην αποκλιμάκωση αυτής. Αποκαλύπτει τις δυσχέρειες στη διαχείριση και την επικινδυνότητα των καταστάσεων, ιδιαίτερα όταν επιταχύνεται η σπειροειδής περιδίνηση μιας κρίσης. Το σημαντικό εύρημα της εργασίας, πέρα από τη θεμελίωση βέλτιστων πρακτικών διαχείρισης κρίσεων, μοιάζει η ανάδειξη του ανθρώπου ως καταλυτικού παράγοντα στην ειρηνική έκβαση μιας κρίσης. Η εργασία ευελπιστεί να διαφωτίσει τον αναγνώστη στη βελτίωση της ποιότητας των αποφάσεών του, να προτείνει ένα προσαρμοσμένο στα ελληνικά δεδομένα μοντέλο μηχανισμού διαχείρισης κρίσης και να απαντήσει στο διαχρονικό ερώτημα: Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να διαθέτει ο άνθρωπος που έχει την ευθύνη λήψης απόφασης;