Οι προσπάθειες της Τουρκίας για διείσδυση στην κεντρική Ασία

Abstract

Η περιοχή της Κεντρικής Ασίας ιστορικά αποτέλεσε μια περιοχή χαμηλού ενδιαφέροντος για τις Μεγάλες Δυνάμεις στην διάρκεια των ιστορικών αιώνων. Κυριαρχήθηκε από τους Μογγόλους τον Μεσαίωνα, ενώ νωρίτερα γνώρισε την κυριαρχία των Πάρθων και των Περσών. Τμήματα δε της Κεντρικής Ασίας κατακτήθηκαν και από τον Μέγα Αλέξανδρο στην διάρκεια του 3ου π.Χ αιώνα. Στους νεότερους ιστορικούς χρόνους η περιοχή αποτέλεσε την πατρίδα νομαδικών τουρκικών φύλων που στην συνέχεια επεκτάθηκαν στην Μέση Ανατολή και από εκεί στην Βόρεια Αφρική και την Ευρώπη. Μετέπειτα έγινε για πολλά χρόνια τμήμα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και της Σοβιετικής Ένωσης (ΕΣΣΔ), όμως ποτέ δεν αποποιήθηκε η περιοχή το τουρκικό της παρελθόν. Η Τουρκία στα χρόνια που ακολούθησαν την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προσπάθησε να εντάξει την περιοχή στην «σφαίρα» επιρροής της εκμεταλλευόμενη με κάθε τρόπο τις κοινές πολιτιστικές και θρησκευτικές «ρίζες» με την περιοχή. Αν και η ανεξαρτησία των κρατών αυτών το 1991, την υποδέχθηκε με αμηχανία η Τουρκία, σύντομα ενίσχυσε και διεύρυνε την επιρροή της στην περιοχή με απώτερο σκοπό και στόχο να καταστεί περιφερειακή υπερδύναμη. Στο πρώτο κεφάλαιο της εργασίας παρουσιάζεται η γεωπολιτική και γεωστρατηγική αξία της περιοχής της Κεντρικής Ασίας και η θέση της ως μη δομημένος περιφερειακός σχηματισμός. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται μια προσέγγιση των σχέσεων Τουρκίας και χωρών της περιοχής μέσα από το ιστορικό πρίσμα και μια ανάλυση της διαχρονικής τουρκικής εξωτερική πολιτικής απέναντι στα κράτη αυτά. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται μια προσπάθεια ανάλυσης της τουρκικής πολιτικής στην περιοχή μετά την σοβιετική ανεξαρτησία αλλά και μια ανάλυση για το πώς αντιλαμβάνονται τα κράτη της περιοχής τον ρόλο της Τουρκίας. Τέλος στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται μια προσέγγιση των πολυεπίπεδων σχέσεων των κρατών της Κεντρικής Ασίας με την Τουρκία τα τελευταία τριάντα χρόνια και το ρόλο της σημερινής τουρκικής ηγεσίας στην διαμόρφωση αυτών. Στα συμπεράσματα γίνεται μια ανασυγκρότηση των βασικών αποτελεσμάτων της έρευνας και μια προσέγγιση των προοπτικών των σχέσεων της περιοχής με την Τουρκία.