Η διεθνής κρίση του στασιμοπληθωρισμού το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1970 ήταν η κρίση του κατά Keynes οργανωθέντος συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης του Bretton Woods ή το αποτέλεσμα γεωπολιτικού ρίσκου, δηλαδή της Αραβο-Ισραηλινής διένεξης και του πετρελαϊκού σοκ που δημιουργήθηκε;

Abstract

Η συμφωνία του Bretton Woods υπήρξε μια καινοτόμος προσπάθεια οργάνωσης και ρύθμισης των οικονομικών πραγμάτων της ανθρωπότητας, μέσω της καθιέρωσης ενός συστήματος νομισματικών ισοτιμιών. Στην κατάρτιση της συμφωνίας διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο οι σημαντικότερες σχολές οικονομικής σκέψης, μέσω της προσωπικότητας του Βρετανού αντιπρόσωπου John Maynard Keynes αλλά και των Αμερικανών οικονομολόγων, οι οποίοι είχαν πρόσφατη την εμπειρία του New Deal και της ανόρθωσης της αμερικανικής οικονομίας μετά την κρίση του 1929. Ο στασιμοπληθωρισμός υπήρξε μια πρωτοφανής, για την ανθρωπότητα και τις δυτικές οικονομίες ειδικότερα, οικονομική κατάσταση, η οποία έθεσε σε σοβαρή δοκιμασία τις κατεστημένες οικονομικές θεωρίες, οι οποίες βρέθηκαν σε θέση αδυναμίας να την εξηγήσουν. Η εμφάνιση του στασιμοπληθωρισμού από μια πλευρά συσχετίστηκε με την εγκατάλειψη από τις ΗΠΑ του κανόνα του χρυσού, ενώ από μια άλλη πλευρά θεωρήθηκε ως απόρροια της πετρελαϊκής κρίσης του 1973. Προκειμένου να δοθεί απάντηση στο ερώτημα ποια από τις δύο εξηγήσεις του φαινομένου είναι η σωστή, θα πρέπει να αναλυθούν κατ’ αρχήν οι ιστορικές περιστάσεις που κατέστησαν αναγκαία την σύσταση ενός συμφώνου όπως το Bretton Woods και οι επιστημονικές αντιλήψεις που διαμόρφωσαν το σύστημα αυτό, ώστε να γίνει δυνατή η κατανόηση της σημασίας του, αλλά και των χαρακτηριστικών του εκείνων που οδήγησαν στην εγκατάλειψή του, ως προς το σκέλος των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών. Εν συνεχεία, τα συμπεράσματα της πρώτης αυτής ανάλυσης θα πρέπει να συσχετιστούν και ερμηνευθούν υπό το φως των γεωπολιτικών εξελίξεων των αρχών της δεκαετίας του ’70, οι οποίες επίσης έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση του ευρύτερου οικονομικού και γεωπολιτικού περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο έλαβαν χώρα τα υπό εξέταση γεγονότα, δηλαδή η εγκατάλειψη του κανόνα του χρυσού, η αραβο-ισραηλινή διένεξη, με την συνακόλουθη πετρελαϊκή κρίση και εν τέλει η εμφάνιση του στασιμοπληθωρισμού.