Η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο, το Ιόνιο και την Ανατολική Μεσόγειο. Ιστορική και διεθνοπολιτική προσέγγιση.

Abstract

Μέσω της παρούσας εργασίας, αρχικά επιχειρείται να διερευνηθεί η κωδικοποίηση του εθιμικού διεθνούς δικαίου, σε ότι αφορά το Δίκαιο της Θάλασσας. Στη συνέχεια πραγματοποιείται μια σύντομη ιστορική αναδρομή αυτού, που αναδεικνύει την σημαντική εξέλιξή του στο πέρασμα των χρόνων αλλά και τα «σκοτεινά» σημεία του, τα οποία οδηγούν ορισμένα παράκτια κράτη σε αντιπαραθέσεις έως και σήμερα. Έπειτα, εξετάζονται οι οριζόμενες θαλάσσιες ζώνες, με βάση τη Σύμβαση του 1982, αλλά και τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των παράκτιων κρατών που απορρέουν από αυτή. Επίσης, τονίζεται η κρίσιμη συμβολή τρίτων κρατών στην επίλυση διμερών διαφωνιών, καθώς και τα συμφέροντα που ενδέχεται να ανακύπτουν έμμεσα για αυτά ή άλλα κράτη. Κατόπιν, γίνεται μια εκτενής αναφορά στην σημαίνοντα ρόλο της Μεσογείου, και ιδιαίτερα της ανατολικής, στο πλαίσιο αντικρουόμενων ενεργειακών συμφερόντων, καθώς και η αλληλεπίδρασή διάφορων ισχυρών παραγόντων στην περιοχή. Επισημαίνεται η σπουδαιότητα του καθορισμού θαλάσσιων ζωνών, ιδιαιτέρως των ΑΟΖ, και η διασύνδεσή τους με τον ενεργειακό πλούτο της περιοχής. Ακόμα, παρουσιάζεται ο κρίσιμος ρόλος της Ελλάδας στην περιοχή, ως πιθανός ενεργειακός κόμβος, και οι ευκαιρίες που προκύπτουν για αυτή, λόγω εξεύρεσης τεράστιων ενεργειακών κοιτασμάτων σε ΑΟΖ παράκτιων κρατών της περιοχής. Στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύονται οι θαλάσσιες ζώνες οι οποίες έχουν οριοθετηθεί μέχρι σήμερα, ιδιαιτέρως οι ΑΟΖ, στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγος, καθώς και οι αντιδράσεις των γειτονικών παράκτιων κρατών. Στη συνέχεια, γίνεται μια εκτίμηση για την στρατηγική της Ελλάδας και της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και τα οφελών που προσπαθούν να αποκομίσουν, ενώ στο τέλος προκύπτουν κάποια χρήσιμα συμπεράσματα για τις ταχύτατες γεωπολιτικές αλλαγές που συμβαίνουν στην περιοχή, αλλά και για τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στην χώρα μας και επιβάλλεται να εκμεταλλευτεί για να δράσει ως σταθεροποιητικός παράγοντας σε αυτή.