Η Αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19 από την Ελλάδα, υπό το πρίσμα των μελετών των Μικρών Κρατών

Abstract

Στα τέλη Δεκεμβρίου 2019 εντοπίστηκε ένας νέος ιός στην ιχθυαγορά της Wuhan, στην επαρχία Hubei της Κίνας. Ο αρχικά ονομαζόμενος 2019-nCoV ιός μετονομάστηκε από τη Διεθνή Επιτροπή Ταξινόμησης των ιών σε σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο coronavirus-2 (SARS-CoV-2). Στις 26.02.2020 καταγράφηκε στην Ελλάδα πλέον το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα της νέας πανδημίας. Στις 11.03.2020 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε τον νέο ιό ως πανδημία. Τα κράτη προσπάθησαν να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν εξαιτίας της πανδημίας, τόσο σε επίπεδο εσωτερικής, όσο και σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο που διαπιστώθηκε αφορά στις διαφοροποιήσεις που εντοπίστηκαν μεταξύ των διαφόρων χωρών, ως προς τη διαχείριση της πανδημίας. Οι εν λόγω διαφοροποιήσεις εξετάζονται σε αυτήν την εργασία ως προς το μέγεθος των κρατών, εστιάζοντας στην περίπτωση των μικρών κρατών. Ο λόγος είναι διότι τα μικρά κράτη έχουν περιορισμένες δυνατότητες, εξαιτίας των περιορισμένων πόρων, καθώς και διαφορετικούς τρόπους ένταξής τους στο διεθνές σύστημα, σε σύγκριση με τις μεγάλες δυνάμεις. Ως εκ τούτου, τα μικρά κράτη καλούνται να ανταποκριθούν σε διάφορες προκλήσεις (π.χ. διοικητική διαχείριση πόρων, περιορισμένη επιρροή στο διεθνές σύστημα σε επίπεδο διπλωματίας) με τρόπο περισσότερο «έξυπνο», δηλαδή αξιοποιώντας αποτελεσματικά πόρους, στρατηγικές και συμμαχίες, στη βάση της προσαρμοστικότητας, της ευελιξίας, της καινοτομίας και της πρόληψης. Στο πλαίσιο αυτό, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η μελέτη της διαχείρισης της πανδημίας από την Ελλάδα, υπό το πρίσμα των μικρών κρατών. Η πανδημία είχε σημαντικές επιπτώσεις σε πολλαπλό επίπεδο: οικονομικό (π.χ. στήριξη επαγγελματικών κατηγοριών), κοινωνικό (π.χ. κοινωνική αλληλεγγύη, εμπιστοσύνη των πολιτών στους κρατικούς θεσμούς), καθώς και διπλωματικό (π.χ. πρόταση του πρωθυπουργού στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το ψηφιακό πιστοποιητικό-διαβατήριο). Εκτός από την Ελλάδα, η παρούσα έρευνα θα εξετάσει τη διαχείριση της πανδημίας και από μέρους άλλων μικρών κρατών. Απώτερος στόχος είναι η σύγκριση των διαφόρων στρατηγικών που χρησιμοποιήθηκαν, τόσο από την Ελλάδα, όσο και από άλλα μικρά κράτη. Στη βάση αυτή, θα είναι δυνατή η καταγραφή των προκλήσεων που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τα μικρά κράτη, κατά την εμφάνιση και διαχείριση της πανδημίας, ο προσδιορισμός των δυνατών και αδύνατων σημείων, καθώς και των ευκαιριών που αξιοποιήθηκαν ή μη. Ως εκ τούτου, θα καταστεί δυνατή η καταγραφή καλών πρακτικών που θα μπορέσουν να οδηγήσουν στη δημιουργία ενός οδικού χάρτη, για τη διαμόρφωση στρατηγικών διαχείρισης κρίσεων και εκτάκτων αναγκών από μέρους των μικρών κρατών